فرهنگ عاشورا صفحه 25

باید کرد؟)و ادبیات و هنر،رسالت پرداختن به هر دو را دارد.گاهی یک تابلو از یک کتاب،گویاتر است.خطاطان،کتیبه ها و شعارها را می توانند سرشار از پیام و جهت بسازند و با اسامی عاشورایی،هنرنمایی کنند و از این طریق به خط و نقش،بعد متافیزیکی بدهند و شاعران و نویسندگان با خلق آثار ماندگار پیرامون حادثه و پیام آن،آن جلوه های متجلّی در کربلا را جاودان سازند.

شایسته است که موزه یا نمایشگاهی عظیم از آنچه به نحوی به این حماسۀ جاودان مربوط می شود پدید آید که منبعی برای هر گونه تحقیق و الهام گیری گردد.در زمینۀ شناخت محتوای عاشورا و پیامها و اهدافش،به منابعی همچون زیارتنامه ها،دعاها و مقتلها هم می توان مراجعه کرد و در زیارتها،به سبک،مضامین،تعبیرات و واژه ها و نیز حالات روحی خوانندۀ دعا و زیارت دقت داشت. (1)

با عنوان«ادبیات عاشورا»یک سری مجموعه های شعر از شاعران مختلف گرد آمده که پیرامون شهدای کربلا و حادثۀ عاشوراست.ناشر آن«حوزۀ هنری»و با کوشش محمد علی مردانی است.تا سال 1372 تعداد 6 جلد از این مجموعه ها منتشر شده است.

-شعر عاشورا،مدایح و مراثی،ادب الطّف

ادهم بن امیّه عبدی

از شیعیان بصره بود که در منزل«ماریه بنت منقذ»نیز حضور می یافت.روز عاشورا در حملۀ اوّل به شهادت رسید. (2)

اذان

اعلام.شعار فراخوانی مسلمین به نماز که در اوایل هجرت تشریع شد.در حادثۀ کربلا چند مورد،به کار گرفته شده است.یکی آنگاه که کاروان حسین«علیه السلام»با سپاه حرّ در«ذو حسم»در مسیر کربلا مواجه شد.هنگام ظهر فرا رسید.امام حسین«علیه السلام»به حجّاج بن مسروق(و به گفتۀ برخی منابع،به پسر خویش)فرمود:اذان بگو.اذان گفته شد و امام حسین«علیه السلام»نماز جماعت خواند.سپاه حرّ نیز به آن حضرت اقتدا کرد. (3)مورد دیگر در شام

1- 1) -در این زمینه ر.ک:مقالۀ«ادبیات عاشورا در دورۀ حضور امامان»از محمود رضا افتخارزاده،«چشمۀ خورشید»، ج 1،ص 81 تا 104 نیز«عاشورا فی الأدب العاملی المعاصر»سید حسین نور الدین،الدار الاسلامیه،لبنان.
2- 2) -وسیله الدارین فی انصار الحسین،ص 99.
3- 3) -بحار الأنوار،ج 44،ص 376،عوالم(الامام الحسین)،بحرانی،ص 163.