فرهنگ عاشورا صفحه 252

طشت طلا-سر امام حسین«علیه السلام»

طشت گذاری

مراسم سنّتی در عزاداری ایّام عاشورا که عمدتا در شهرستان اردبیل برگزار می شود و طشتهای آب را در مساجد و حسینیّه ها می آورند و رمزی از«فرات»است.«...نشانه ها و مظاهری که نمایندۀ محیط خاصّ است،مثل وجود طشت آب و چند ساقۀ گیاه،به نشانۀ رودخانه و نخلستان...» (1)این نشان می دهد که در تعزیۀ عاشورا،استفاده از سمبلها رواج داشته و دارد.در توضیح بیشتر این سنّت مرسوم در اردبیل،در مطبوعات نوشتند:«این مراسم از سه روز مانده به محرّم در مسجد جامع،مسجد اعظم و سپس در مساجد دیگر اجرا می شود.طشتها را بالای سرها می گیرند و مسجد را دور می زنند،سپس در داخل آنها آب می ریزند.مردم دست به طشت و آب آن می زنند و نوعی بیعت با امام حسین«علیه السلام»است و حمایت از عباس«علیه السلام».آب طشتها را مردم در شیشه هایی برای شفا و تبرّک بر می دارند.

این سنّت از حادثۀ جوانمردانۀ آب دادن امام حسین«علیه السلام»به سپاه حرّ در روز 27 ذیحجّه گرفته شده که آب مشکها را در طشتها ریختند و تمام لشکر حرّ و اسبان آنها را سیراب کردند.این سنّت سمبولیک،تأسّی از اقدام سالار شهیدان است.» (2)به این مراسم،«طشت گردانی»هم می گویند. (3)

-تعزیه،تکیه،حسینیّه،سقّایی،مشک،مراسم و سنّتها

طفّ

«طف»،سرزمینی است از نواحی کوفه در طریق دشت،که قتلگاه حسین بن علی«علیه السلام» در آن بوده است.سرزمین مزبور،دشتی است نزدیک آبادانی و در آن چندین چشمه جاری است،از قبیل:صید،قطقطانه،رهیمه،عین جمل و غیره.موضعی است نزدیک کوفه.و هر زمین عربی که مشرف بر زمین آبادان عراق است.» (4)

«منطقه ای نزدیک کربلا که از قدیم به نام طفّ معروف بوده است.معنای لغوی آن «سرزمین مرتفع»است.طفّ،مشرف بر عراق بوده است.این منطقه در اطراف کوفه و

1- 1) -فصلنامۀ هنر،شمارۀ 2،ص 163،مقالۀ«پژوهشی در تعزیه».
2- 2) -روزنامۀ«رسالت»(72/4/3)،ص 5 گزارش«شوق کربلا».
3- 3) -گزارشی از این مراسم در اردبیل،در کیهان(73/4/2)،ص 17 چاپ شده است.
4- 4) - لغت نامه،دهخدا.