فرهنگ عاشورا صفحه 256

عاشورا

روز دهم محرّم،روز شهادت سالار شهیدان و فرزندان و اصحاب او در کربلا.عاشورا در تاریخ جاهلیّت عرب،از روزهای عید رسمی و ملّی بوده و در آن روزگار،در چنین روزی روزه می گرفتند،روز جشن ملّی و مفاخره و شادمانی بوده است و در چنین روزی لباسهای فاخر می پوشیدند و چراغانی و خضاب می کردند.در جاهلیّت،این روز را روزه می گرفتند.در اسلام،با تشریع روزۀ رمضان،آن روزه نسخ شد.گفته اند:علّت نامگذاری روز دهم محرّم به عاشورا آنست که ده نفر از پیامبران با ده کرامت در این روز،مورد تکریم الهی قرار گرفته اند. (1)

در فرهنگ شیعی،به خاطر واقعۀ شهادت امام حسین«علیه السلام»در این روز،عظیمترین روز سوگواری و ماتم به حساب می آید که بزرگترین فاجعه و ستم در مورد خاندان پیامبر انجام گرفته و دشمنان اسلام و اهل بیت این روز را خجسته شمرده به شادی می پرداختند،امّا پیروان خاندان رسالت،به سوگ و عزا می نشینند و بر کشتگان این روز می گریند.امام صادق«علیه السلام»فرمود:«و امّا یوم عاشورا فیوم اصیب فیه الحسین«علیه السلام»صریعا بین اصحابه و اصحابه حوله صرعی عراه» (2)عاشورا روزی است که حسین«علیه السلام»میان یارانش کشته بر زمین افتاد،یاران او نیز پیرامون او به خاک افتاده و عریان بودند. امام رضا«علیه السلام»فرمود:«من کان عاشورا یوم مصیبته و بکائه جعل الله عزّ و جلّ یوم القیامه یوم فرحه و سروره»، (3)هر کس را که عاشورا روز مصیبت و اندوه و گریه باشد،خداوند قیامت را روز شادی او قرار می دهد.در«زیارت عاشورا»دربارۀ این روز غم انگیز که امویان آن را مبارک می دانستند، آمده است:«اللّهم هذا یوم تبرّکت به بنو امیّه و ابن آکله الأکباد...».

امامان شیعه،یاد این روز را زنده می داشتند،مجلس برپا می کردند،بر حسین بن علی«علیه السلام»می گریستند،آن حضرت را زیارت می کردند و به زیارت او تشویق و امر می کردند و روز اندوهشان بود.از جمله آداب این روز،ترک لذّتها،دنبال کار نرفتن، پرداختن به سوگواری و گریه،تا ظهر چیزی نخوردن و نیاشامیدن،چیزی برای خانه

1- 1) -حیاه الإمام الحسین،ج 3،ص 179 به نقل از:الأنوار الحسینیّه.
2- 2) -بحار الأنوار،ج 45،ص 95.
3- 3) -همان،ج 44،ص 284،وسائل الشیعه،ج 10،ص 394.