فرهنگ عاشورا صفحه 259

است به بشریّت و تاریخ...». (1)

-گریه،شهادت،عزاداری،یوم الله،فرهنگ عاشورا، درسهای عاشورا،مراسم و سنّتها

عاشورا در نظر دیگران

تأثیری که حادثۀ کربلا و قیام حسین بن علی«علیه السلام»بر اندیشۀ مردم جهان،حتّی غیر مسلمانان داشته،بسیار است.عظمت قیام و اوج فداکاری و ویژگیهای دیگر امام و یارانش سبب شده که اظهار نظرهای بسیاری دربارۀ این نهضت و آفرینان عاشورا داشته باشند.نقل سخنان همۀ آن کسان کتاب قطوری می شود.بویژه که برخی از نویسندگان غیر مسلمان مستقلاّ کتاب دربارۀ این حادثه نوشته اند.در اینجا تنها تعدادی اندک از این نظرها(از مسلمانان و غیر مسلمانان)آورده می شود: (2)

-مهاتما گاندی(رهبر استقلال هند):من زندگی امام حسین،آن شهید بزرگ اسلام را بدقّت خوانده ام و توجّه کافی به صفحات کربلا نموده ام و بر من روشن شده است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز گردد،بایستی از سرمشق امام حسین پیروی کند.

-محمد علی جناح(قاعد اعظم پاکستان):هیچ نمونه ای از شجاعت،بهتر از آنکه امام حسین از لحاظ فداکاری و تهوّر نشان داد در عالم پیدا نمی شود.به عقیدۀ من تمام مسلمین باید از سرمشق این شهیدی که خود را در سرزمین عراق قربان کرد پیروی نمایند.

-چارلز دیکنز(نویسندۀ معروف انگلیسی):اگر منظور امام حسین جنگ در راه خواسته های دنیایی بود،من نمی فهمم چرا خواهران و زنان و اطفالش به همراه او بودند؟پس عقل چنین حکم می نماید که او فقط بخاطر اسلام،فداکاری خویش را انجام داد.

-توماس کارلایل(فیلسوف و مورخ انگلیسی):بهترین درسی که از تراژدی کربلا می گیریم،اینست که حسین و یارانش ایمان استوار به خدا داشتند.آنها با عمل خود روشن کردند که تفوّق عددی در جایی که حق با باطل روبرو می شود اهمیّت