فرهنگ عاشورا صفحه 27

علیک یا ابن رسول الله.امام نیز در پاسخ می فرمود:«و علیک السلام و نحن خلفک»سلام بر تو،ما نیز در پی تو می آییم.آنگاه آیۀ «فَمِنْهُمْ مَنْ قَضی نَحْبَهُ...» (احزاب 23)را می خواند. (1)امام نیز گاهی به کسی اذن میدان نمی داد(مثل مادر یا همسر بعضی از یاران)و به بعضی دیر اجازه می داد و آن شخص با اصرار زیاد،موافقت امام را جلب می کرد،مثل میدان رفتن حضرت قاسم«علیه السلام»،جون غلام ابو ذر،فرزندان مسلم بن عقیل و...گاهی نیز بعضی اذن می طلبیدند تا به میدان رفته،با دشمن حرف بزنند و اتمام حجّت کنند،مثل رخصت خواهی یزید بن حصین همدانی. (2)در میدان رفتن ابا الفضل«علیه السلام»نیز امام حسین«علیه السلام» دیر اجازه داد،چرا که او سقّای خیمه ها و اطفال و علمدار سپاه امام بود.

-سلام وداع،الوداع

اربعین

چهل،چهلم.در فرهنگ اسلامی و در معارف عرفانی،عدد چهل(اربعین)جایگاه خاصّی دارد. چلّه نشینی برای رفع حاجت یا رسیدن به مقامات سلوک و عرفان معروف است.حفظ کردن چهل حدیث،اخلاص چهل صباح،کمال عقل در چهل سالگی،دعا برای چهل مؤمن،چهل شب چهارشنبه و...بسیاری از این نمونه ها و موارد. (3)

در فرهنگ عاشورا،اربعین به چهلمین روز شهادت حسین بن علی«علیه السلام»گفته می شود که مصادف با روز بیستم ماه صفر است.از سنّتهای مردمی،گرامیداشت چهلم مردگان است که،به یاد عزیز فوت شدۀ خویش،خیرات و صدقات می دهند و مجلس یاد بود برپا می کنند.در روز بیستم صفر نیز،شیعیان،عظیمترین مراسم سوگواری را در کشورها و شهرهای مختلف به یاد عاشورای حسینی برپا می کنند و همراه با دسته های سینه زنی و عزاداری به تعظیم شعائر دینی می پردازند.در شهر کربلا،اربعین حسینی عظمت و شکوه خاصّی دارد و دسته های عزادار،مراسمی پرشور برپا می کنند.

در نخستین اربعین شهادت امام حسین«علیه السلام»،جابر بن عبد الله انصاری و عطیّۀ عوفی موفق به زیارت تربت و قبر سید الشهدا شدند.بنا به برخی نقلها،در همان اربعین،کاروان اسرای اهل بیت«علیه السلام»در بازگشت از شام و سر راه مدینه،از کربلا گذشتند و با جابر دیدار

1- 1) -عوالم(امام حسین)،ص 258.
2- 2) -بحار الأنوار،ج 44،ص 318.
3- 3) -ر.ک:«اربعین در فرهنگ اسلامی»،سید رضا تقوی،انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.