فرهنگ عاشورا صفحه 271

عمیق دریافته و سروده است،مرحوم آیه اللّه کمپانی:

فما رماه اذ رماه حرمله و انّما رماه من مهّد له

سهم اتی من جانب السّقیفه و قوسه علی ید الخلیفه

و ما اصاب سهمه نحر الصّبی بل کبد الدّین و مهجه النّبی (1)

اگر واقعۀ شوم سقیفه نبود،هرگز جنایتهای بعدی که اوج آن در عاشورا بود،پیش نمی آمد و مسیر تاریخ اسلام و شیعه به گونۀ دیگری بود.

اگر پیمان مردم با«ولی»بود اگر پیوند با آل علی بود

نه فرمان نبی از یاد می رفت نه رنج و زحمتش بر باد می رفت

نه زهرا کشته می شد در جوانی نه می شد خسته از این زندگانی

نه خون دل نصیب مجتبی بود نه پرپر لاله ها در کربلا بود

نه زینب بذر غم می کاشت در دل نه می زد سر ز غم بر چوب محمل

بقیع ما نه غم افزای جان بود نه ویران و چنین بی سایه بان بود (2)

-مظلومیّت،بنی امیّه،اسارت

عاشورا و شعر فارسی

نام کتابی است که مجموعۀ«ترکیب بند»های معروف شعرای بزرگ را دربارۀ امام حسین«علیه السلام»و حادثۀ عاشورا در بردارد.این کتاب که به اهتمام«حسن گل محمّدی»فراهم شده است،14 ترکیب بند معروف را از محتشم کاشانی و دیگران دارد و 263 صفحه است.

دربارۀ سید الشهدا و حادثۀ عاشورا،مجموعه های شعری متعدّدی به زبان عربی،فارسی، ترکی و...تدوین شده است و شاعران در طول تاریخ،با زبان ماندگار شعر،به ترسیم این حماسۀ جدید و مظلومیّتهای اهل بیت پرداخته اند.شاعرانی چون محتشم کاشانی،صباحی بیدگلی،وصال شیرازی،قاآنی شیرازی،سروش اصفهانی،نیّر تبریزی،عمّان سامانی و...

از جملۀ اینانند که در قالب ترکیب بند یا مثنوی و قطعه به مرثیه سرایی دربارۀ سید الشهدا«علیه السلام»پرداخته اند. (3)با توجّه به تشویقی که امامان نسبت به سرودن شعر دربارۀ حادثۀ کربلا و مظلومیت دودمان پیامبر و نشر فضایل اهل بیت داشته اند،راز اینهمه سروده،

1- 1) -الأنوار القدسیّه،محمد حسین الغروی الاصفهانی،ص 99،(چاپ حیدریه).
2- 2) -از مؤلف،در شعر«اهل بیت آفتاب».
3- 3) -در این زمینه ها از جمله ر.ک:«نگرشی به مرثیه سرایی در ایران»،عبد الرضا افسری کرمانی،«چند مرثیه از شاعران پارسی گوی»،ابو القاسم رادفر.