فرهنگ عاشورا صفحه 300

طاووس بوده و آن را با شالهای سبز و سیاه و قهوه ای و پر طاووس و سکّه های نقره و شمشیر و قمه و خنجر زینت می کنند و در آخر دسته ها به حرکت در می آورند...عدّه ای از جوانان هم نذر می کنند که همه ساله باید در بردن علمات،سهم داشته باشند». (1)به آن علمات هم می گویند.شباهت آن به صلیب،می رساند که پس از ارتباط ایران با اروپاییها در عصر قاجار،از آیینهای مذهبی مسیحیّت اقتباس شده است.به هر حال،نمودها و مظاهری است که گاهی عزاداران را از محتوا و اصل عزاداری و اقامۀ شعائر دینی بازمی دارد .

-علم

علقم

علقم یا علقمه،نام نهری است از فرات،که عباس بن علی«علیه السلام»در روز عاشورا،کنار آن به شهادت رسید.نیز به معنای تلخی است،و هر درخت تلخ و آب بسیار سخت را هم علقم گویند،حنظل.در ادبیات عاشورا،بیشتر در پیوند با عطش و عباس و دستهای قطع شدۀ ابا الفضل«علیه السلام»مطرح می شود.

از چشم سپیده خواب را می بردند از چشمۀ گُل،گلاب را می بردند

بر شانۀ خود فرشتگان آهسته از علقمه،روح آب را می بردند (2)

-نهر علقمه

علم،علمات

پرچم،رایت،بیرق،نشان لشکر،آنچه به سر نیزه بندند،درفش.در اصطلاح عزاداری حسینی،نام علم و علامت خاصّی است که هر هیئت و دسته،ویژۀ خود دارد و آن را از دسته های دیگر متمایز می سازد.«نخل،چوب بسیار بلند همچون درخت تبریزی متوسّط که در تعزیه خوانی پیشاپیش دسته ها برند و بر سر آنگاه، شکل پنجه ای از فلز باشد و گاه پارچۀ سیاه بر آن بپوشانند.» (3)

گرچه سردار علم در خون نشست دستهایت روی رایت مانده است (4)

1- 1) -تاریخ تکایا و عزاداری قم،ص 214.
2- 2) -محمد حسین کاظم زاده.
3- 3) - لغت نامه،دهخدا.
4- 4) -عزیز الله زیادی.