فرهنگ عاشورا صفحه 332

است که:«انا قتیل العبرات» (1)من کشتۀ اشکهایم.در حدیث دیگری فرموده است:«انا قتیل العبره،لا یذکرنی مؤمن الاّ استعبر» (2)من کشتۀ اشکم.هیچ مؤمنی مرا یاد نمی کند،مگر آنکه اشک در چشمانش می آید.این صفت،در زیارتنامه ها هم برای آن شهید کربلا آمده است،از جمله:«و صلّ علی الحسین المظلوم،الشهید الرّشید،قتیل العبرات و اسیر الکربات...». (3)

-گریه،عزاداری

قربانی

درسی که ز عاشورا آموخته ایم این بود قربانی راه دین،فرزند و پدر کردیم (4)

قربانی یعنی آنچه برای رسیدن به قرب محبوب و معبود،فدا می کنند.آنگونه که فرزندان آدم،قربانی و فدا به درگاه خدا بردند.یکی گوسفند،دیگری دسته ای از گندم (إِذْ قَرَّبا قُرْباناً...) (5)حضرت ابراهیم نیز که به فرمان خدا مأمور شد جوانش اسماعیل را ذبح و قربانی کند،خداوند گوسفندی نازل کرد و به جای اسماعیل قربانی شد. (6)از آن پس در احیای آن فداکاری از سوی پسر و پدر،حاجیان روز عید قربان در منا قربانی می کنند.

صحنۀ کربلا نیز قربانی شدن هفتاد و دو شهید،در آستان قرب و رضای الهی بود.امام حسین،خود و یارانش را فدای دین خدا نمود.حسین بن علی«علیه السلام»قربانی اهل بیت بود.

آنگونه که حضرت زینب نیز پس از شهادت برادر،وقتی در میدان جنگ به پیکر برادرش رسید،نگاهی به آسمان کرد و گفت:«اللّهم تقبّل منّا هذا القربان». (7)در تعابیر ائمّه،در زیارتنامه ها و نیز خطابه های اسیران اهل بیت،از آن شهید مظلوم،بعنوان«ذبیح»یاد شده است.او اسماعیلی بود که در منای حق فدا شد و حیات دین را تضمین نمود و شرف را به انسانها الهام داد.

1- 1) -منتهی الامال،محدث قمی(چاپ هجرت)،ج 1،ص 538،اثبات الهداه،ج 5،ص 198،(عبارت آن قتیل العبره است).
2- 2) -امالی،صدوق،ص 118،مناقب،ابن شهر آشوب،ج 4،ص 87.
3- 3) -مفاتیح الجنان،ص 460(زیارت مخصوص اوّل).
4- 4) -از نویسنده.
5- 5) -مائده،آیه 27.
6- 6) - وَ فَدَیْناهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ (صافات/آیه 107).
7- 7) -حیاه الامام الحسین،ج 2،ص 301،سیره الأئمه الاثنی عشر،هاشم معروف الحسنی،ج 2،ص 87.