فرهنگ عاشورا صفحه 336

هم پاسخش داد:«لبّیک،لبّیک یا سیّدی!» (1)این لقب را به خاطر زیبایی و چهرۀ دلارای ابا الفضل«علیه السلام»به او داده بودند.

-عباس بن علی«علیه السلام»

قمه زنی

از مراسمی است که در بعضی شهرستانها و بلاد شیعی و توسّط برخی از عزاداران امام حسین«علیه السلام»اجرا می شود و در تأسّی به مجروح و شهید شدن سید الشهدا«علیه السلام»و شهیدان کربلا و بعنوان اظهار آمادگی برای خون دادن و سر باختن در راه امام حسین«علیه السلام»انجام می دهند.صبح زود عاشورا،با پوشیدن لباس سفید و بلندی همچون کفن،بصورت دسته جمعی قمه بر سر می زنند و خون از سر بر صورت و لباس سفید جاری می شود.بعضی هم برای قمه زنی نذر می کنند،برخی هم چنین نذری را دربارۀ کودکان خردسال انجام می دهند و بر سر آنان تیغ می زنند،در حدّی که از محلّ آن خون جاری گردد.

قمه زنی نیز،مثل زنجیر زنی و شبیه خوانی و...از دیرباز مورد اختلاف نظر علما و پیروان و مقلّدین آنان بوده و به استفتا و افتاء مبنی بر جواز یا عدم جواز آن می پرداخته اند.

این مراسم،از نظر شرعی پایه و مبنای دینی ندارد و صرفا روی علاقۀ شیعیان به ابا عبد الله الحسین«علیه السلام»انجام می گیرد.فقها نیز آن را در صورتی که ضرری نداشته باشد،مجاز می دانند.برخی از فقها نیز به خاطر تأثیر نامطلوب آن بر افکار دیگران و موجب وهن مذهب بودن،آن را ممنوع دانسته اند.البته شرایط زمانی در این مسأله بی تأثیر نیست.امام خمینی«ره»در پاسخ به استفتایی که در سالهای اوّل پیروزی انقلاب اسلامی در این زمینه از ایشان شده بود،فرمودند:«در وضع موجود،قمه نزنند...» آیه اللّه خامنه ای نیز در دیدار با روحانیون،در آستانۀ ایام عاشورا(سال 1373 شمسی)در ضمن بیانات مبسوطی در خرافه زدایی از عزاداری سید الشهدا«علیه السلام»فرمودند:«قمه زدن هم از آن کارهای خلاف است...این یک کار غلطی است که عدّه ای قمه ها را بگیرند و بر سر خود بزنند و خون بریزند...کجای این کار،حرکت عزاداری است؟این جعلی است.اینها چیزهایی است که از دین نیست...».آن را بدعت،خلاف و خرافه دانستند.و در پاسخ به نامۀ امام جمعۀ اردبیل،نوشتند:امروز این ضرر بسیار بزرگ و شکننده است و لذا قمه زدن علنی و همراه