فرهنگ عاشورا صفحه 34

اسرار الشهاده

نام کتابی در مقتل شهدای کربلا و حادثۀ عاشوراست که فاضل دربندی(م 1286)آن را نگاشته است.محقّقان برخی از مطالب آن را ضعیف می دانند.

-کتابشناسی عاشورا

اسرای اهل بیت«علیه السلام»

بازماندگان کاروان شهادت را،پس از عاشورا به اسارت گرفته،به کوفه،سپس به شام بردند.اسیران،تعدادی از دودمان پیامبر«صلی الله علیه و آله»بودند،برخی هم همسران یا فرزندان شهدای دیگر کربلا.زنان بنی هاشم به شام برده شدند و از آنجا به مدینه بازگشتند.برخی از زنان غیر بنی هاشم به خاطر وساطت بستگان خود از اسارت رها شده،در کوفه ماندگار شدند و به قبیلۀ خود پیوستند. (1)در منابع تاریخی و تعبیرات روایی و اشعار،از آنان به نام «سبایا»و«اساری»یاد شده است.به اسیری گرفتن افرادی از اهل بیت«علیه السلام»هم بر خلاف مقررات جنگهای اسلامی بود،هم جسارت و توهین به رسول اللّه«صلی الله علیه و آله»به شمار می آمد.

امّا امویان بر اساس کینه ای که از عترت پیامبر خدا داشتند،چنان کردند.این گستاخی در حق عترت پیامبر خدا ریشه در همان سقیفه و زیر پا گذاشتن سخن آن حضرت داشت.به قول نیّر تبریزی:

دانی چه روز دختر زهرا اسیر شد؟ روزی که طرح بیعت«منّا امیر»شد

(2)حضرت زینب و حضرت سجاد«علیهما السلام»دو چهرۀ بارز آن جمع بودند و با نطقها و خطابه های خویش،امویان را رسوا و شهدای کربلا را معرّفی کردند.

اسامی اسرای کربلا از اهل بیت و دیگران(طبق آنچه در منتخب التواریخ آمده است) چنین است: (3)امام زین العابدین«علیه السلام»،امام محمد باقر«علیه السلام»( چهارساله)،محمد بن حسین بن علی،عمر بن حسین،حسن بن حسین،زید بن الحسن المجتبی،عمر بن الحسن المجتبی (مجروح شد و به کوفه بردند)محمد بن عمر بن الحسن المجتبی.

امّا از بانوان:زینب کبری«علیه السلام»،امّ کلثوم،فاطمه،رقیّه،صفیّه،ام هانی(این 6 نفر از دختران علی«علیه السلام»بودند)فاطمه دختر امام حسین،سکینه دختر امام حسین،دختری که

1- 1) -ابصار العین،ص 133.
2- 2) -آتشکده،نیّر تبریزی،(چاپ 1372 ق)ص 116.
3- 3) -منتخب التواریخ،محمد هاشم خراسانی،ص 297(همراه با تفصیل و ذکر مأخذ هر سخن).