فرهنگ عاشورا صفحه 385

مخالف خوان

مخالف خوان یا اشقیا خوان،آنان که ناموافق خواند و در تعزیه ها شغل یکی از مخالفین اهل البیت را دارد،چون شمر،سنان،ابن زیاد. (1)به کسانی می گفتند که در شبیه شمر و حارث و ابن سعد شبیه خوانی می کردند و مطالب را آمرانه و با خشونت،مانند نثر آهنگدار ادا می نمودند. (2)شمر خوان و یزید خوان و...هم متداول بود.

-تعزیه، شبیه خوانی

مختار ثقفی

از قیام کنندگان پس از حادثۀ کربلا برای انتقام خون شهدا و امام حسین علیه السلام.

مختار بن ابی عبیدۀ ثقفی،معروف به کیسان،در اصل از مردم طائف بود و مادرش دومه بنت وهب نام داشت.در سال هجرت به دنیا آمده.پدر او در زمان عمر به مدینه رفت، مختار نیز همراه پدرش به مدینه منتقل گشت.مردی بود خردمند،حاضر جواب،شجاع، بخشنده،تیزهوش ،کارشناس فنون رزم و غلبه بر دشمن.در دوران علی«علیه السلام»به بنی هاشم پیوسته بود و با حضرت علی در عراق به سر می برد،پس از شهادت آن حضرت،ساکن بصره شد.در میان قوم خود،شریف بود.روایاتی در مدح او وارد شده است.مختار از مروّجین و ناشرین فضایل آل محمّد بود و پیوندش با اهل بیت،او را از ادبی سرشار و اخلاقی فاضل برخوردار ساخته بود.در نهان و آشکار هواداری از دودمان پیامبر می کرد. (3)

میثم تمّار در زندان ابن زیاد،به مختار گفته بود که تو آزاد شده و به خونخواهی حسین«علیه السلام» خروج خواهی کرد و ابن زیاد را خواهی کشت. (4)

وی در دورانی که مسلم بن عقیل در کوفه بود،او را به خانۀ خویش برد و با او به نفع امام حسین«علیه السلام»بیعت کرد.ابن زیاد،پس از کشتن مسلم،او را تازیانه زد و زندانی کرد و در ایّامی که حادثۀ کربلا اتّفاق افتاد،او و میثم تمّار در زندان بودند.مختار،پس از مرگ یزید در سال 64،به خونخواهی سید الشهدا«علیه السلام»قیام کرد و قاتلان امام حسین«علیه السلام»را کشت، سپس خود در جنگی با سپاهیان عبد الله بن زبیر در مکّه کشته شد.از امام باقر«علیه السلام»روایت

1- 1) - لغت نامه،دهخدا.
2- 2) -موسیقی مذهبی ایران،ص 43.
3- 3) -سفینه البحار،ج 1،ص 435،مقتل الحسین،مقرّم،ص 167.
4- 4) -همان،ص 434.