فرهنگ عاشورا صفحه 412

منجح،مولی الحسین«علیه السلام»

از شهدای کربلاست،نامش منجح بن سهم و در زمان امام مجتبی«علیه السلام»غلام آن حضرت بود.پس از وی غلام سید الشهدا«علیه السلام»بود.مادرش کنیز آن حضرت بود.وی را از نوفل بن حارث خرید و از او«منجح»به دنیا آمد. (1)مادر منجح در خانۀ حضرت سجاد«علیه السلام»خدمت می کرد و چون سفر کربلا پیش آمد،این مادر و فرزند از مدینه همراه امام حسین«علیه السلام»به کربلا آمدند.منجح روز عاشورا پس از نبردی دلیرانه در رکاب مولایش به شهادت رسید و از شهدای اولیّه بود.نامش در زیارت ناحیۀ مقدّسه و زیارت رجبیّه نیز آمده است. (2)

منزل

جای فرود آمدن و استراحت کردن در طول مسافرت،خان،کاروانسرا،توقّفگاه.در سفرهای قدیم،هر مرحله و بخشی را که یک فرد یا کاروان در یک روز بصورت پیاده می پیمود،«منزل»می گفتند.اگر سفر سواره بود،مقداری که به یک مرحله می رسیدند و اسب را عوض می کردند،منزل به حساب می آمد،این فاصله،گاهی سه فرسخ و گاهی پنج فرسخ بود.البتّه دربارۀ فاصلۀ دو منزل،نمی توان مسافت دقیقی تعیین کرد،ولی بطور متوسّط،فاصلۀ دو منزل چهار فرسخ بوده است. (3)

بین مکّه و کربلا هم منزلگاههایی بوده است که امام حسین«علیه السلام»در آنها فرود آمده یا از آنها گذشته و در برخی از آنها شب را به صبح آورده است.منزلها برخی مشهورتر است.

امام حسین«علیه السلام»و کاروان وی در همۀ منزلهای بین راه،بار نمی انداخت،بلکه اغلب دو منزل یکی بار می افکند.منزلهای بین مکه و کوفه به ترتیبی که در«مناقب»آمده،چنین است:ذات عرق،حاجز،خزیمیّه،ثعلبیه،شقوق،شراف،نینوا،عذیب الهجانات،کربلا. (4)

ترتیب دیگری در«معجم البلدان»آمده که به این صورت است:صفاح،ذات عرق،حاجز، خزیمیّه،زرود،ثعلبیّه،شقوق،زباله،شراف،ذو حسم،بیضه،رهیمه،قادسیّه،عذیب الهجانات،قصر بنی مقاتل،نینوا،کربلا. (5)البته منزلگاههای دیگری هم در متون تاریخی یاد

1- 1) -انصار الحسین،ص 94.
2- 2) -تنقیح المقال،مامقانی،ج 3،ص 247.
3- 3) -فرهنگ تاریخی ارزشها و سنجشها،ابو الحسن دیانت،ج 1،ص 456.
4- 4) -مناقب،ابن شهر آشوب،ج 4،ص 97.
5- 5) -مقتل الحسین،مقرّم،به نقل از معجم البلدان.