فرهنگ عاشورا صفحه 435

واعظ قزوینی و...

-ذاکر،منصب نوکری،آداب وعظ و منبر

واقصه

نام یکی از منازل مسیر مکّه به کوفه که تا کوفه سه روز راه بوده است.حسین بن علی«علیه السلام»در سفر کربلا از این منزل هم عبور کرده است.به این نام،جاهای دیگری در راه مکه و در یمامه وجود دارد. (1)در آنجا مناره ای بوده است از شاخ شکارهای صحرایی و سمهای آنها که ملکشاه سلجوقی آن را ساخته بود. (2)

واقعۀ حرّه

واقعۀ حرّه،قیام مردم مدینه بر ضدّ حکومت یزید بود.پس از شهادت حسین بن علی«علیه السلام»،ظلم و فسق یزید فراگیرتر و آشکارتر شد و مردم فساد دستگاه حاکم و ظلم عمّال او را دیدند و در مدینه،آگاهان از اوضاع،مردم را به زشتکاریهای حکام آگاه ساختند.والی مدینه در آن زمان،«عثمان بن محمد بن ابی سفیان»بود.اهل مدینه علیه او شوریدند و او و مروان و دیگر امویان را از مدینه بیرون کردند و با«عبد الله بن حنظله» بیعت کردند.خبر قیام مردم مدینه،با گزارش مروان به گوش یزید رسید.وی سپاهی انبوه را تحت فرمان«مسلم به عقبه» (3)به مدینه گسیل داشت. (4)مهاجمان در منطقۀ«حرّۀ واقم» فرود آمده،به مدینه تاختند و سه روز به کشتار و غارت پرداخته و به نوامیس مسلمانان تجاوز کردند.مردم به حرم پیامبر«صلی الله علیه و آله»پناه بردند.لشکریان یزید،حرمت حرم را نگه نداشتند و با اسبها به داخل حرم آمدند و مردم را قتل عام کردند.کشتگان این واقعه هزاران نفر بودند.از جمله«عبد الله بن جعفر نیز در این حادثه شهید شد.واقعۀ حرّه در 28 ذیحجّه سال 63 هجری اتفاق افتاد.یزید،دو ماه نیم پس از این حادثه مرد. (5)

این قیام که به قیام حرّۀ،حرّۀ واقم،قیام اهل مدینه و...هم معروف است،از پیامدهای حادثۀ عاشورا محسوب می شود و افشاگریهای اهل بیت و اقامۀ عزا در مدینه و انگیزشهای

1- 1) - لغت نامه،دهخدا.
2- 2) -آثار البلاد،زکریای قزوینی،ص 336(چاپ امیر کبیر).
3- 5) -مسرف بن عقبه.
4- 3) -مروج الذهب،مسعودی،ج 3،ص 69.
5- 4) -منتهی الآمال،محدث قمی،ج 2،ص 35(چاپ جاویدان)در حالات امام سجّاد«علیه السلام».