فرهنگ عاشورا صفحه 45

تسلیت گویی او که تنها همسر بازماندۀ پیامبر بود،می رفتند.ام سلمه در 84 سالگی،چند سال پس از واقعۀ کربلا(به نقلی در سال 62)درگذشت و در بقیع،مدفون شد. (1)

-خواب امّ سلمه،خون تازه

امّ کلثوم

دختر امیر المؤمنین«علیه السلام»و خواهر زینب و حسین«علیه السلام».وی در سالهای آخر عمر پیامبر خدا«صلی الله علیه و آله»به دنیا آمد.زنی با فضیلت،فصیح،سخنور و دانا بود.نامش را زینب صغری هم گفته اند.وی در طول زندگی،شاهد شهادت مظلومانۀ عترت پیامبر بود.در سال 61 هجری نیز در رکاب سید الشهدا به کربلا آمد و پس از عاشورا،در مدّت اسارت نیز با سخنانش عترت رسول خدا را معرفی و ستمهای حکّام را افشا می کرد.از جمله وقتی کاروان اسیران را به کوفه وارد کردند،در جمع انبوه حاضران،امّ کلثوم به مردم دستور سکوت داد.چون نفسها آرام گرفت و همه ساکت شدند به سخن پرداخت و کوفیان را به خاطر سستی در یاری امام و آلودن دست به خون سید الشهدا ملامت کرد.

آغاز خطبه اش چنین است:

«یا اهل الکوفه!سوأه لکم،ما لکم خذلتم حسینا و قتلتموه و انتهبتم امواله و ورثتموه و سبیتم نساءه و نکبتموه،فتبّا لکم و سحقا!ویلکم أ تدرون ایّ دواه دهتکم...» (2)و صدای گریۀ همه برخاست و زنان صورت خراشیدند و موی کندند و مویه کردند.هنگام ورود به شام نیز شمر را طلبید و از او خواست که آنان را از دروازه ای وارد کنند که اجتماع کمتری باشد و سرهای شهدا را دورتر نگهدارند تا مردم به تماشای آنها پرداخته،کمتر به چهرۀ اهل بیت پیامبر نگاه کنند.شمر دقیقا بر خلاف خواستۀ او عمل کرد و اسیران را از دروازۀ ساعات وارد دمشق کردند. (3)در ایام حضور در دمشق نیز هرگز از بیان حقایق و افشای جنایات امویان کوتاهی نکرد.پس از بازگشت اهل بیت به مدینه نیز،امّ کلثوم از کسانی بود که گزارش این سفر خونین را به مردم می داد.شعر معروف«مدینه جدّنا لا تقبلینا، فبالحسرات و الاحزان جئنا»که هنگام ورود به مدینه خوانده شده از ام کلثوم است. (4)البته

1- 1) -دایره المعارف تشیّع.
2- 2) -بحار الأنوار،ج 45،ص 112؛اعیان الشیعه،ج 3،ص 485.
3- 3) -اعیان الشیعه،ج 3،ص 485.
4- 4) -تمام شعر که 38 بیت است در«عوالم»جلد امام حسین(علیه السلام)،ص 423 آمده است.