فرهنگ عاشورا صفحه 59

شده بودند. از سوی دیگر،یزید بن مسعود وقتی آمادۀ یاری امام شده بود که خبر شهادت آن حضرت به بصره رسید. (1)یزید بن نبیط بصری نیز به اتّفاق دو پسر و غلامش به ندای امام لبّیک گفته،خود را به مکّه رساندند و از آنجا همراه امام به کربلا آمدند و شهید شدند. (2)

گرچه برخی از شهدای کربلا از شیعیان بصره بودند،امّا بصره در مجموع،موضع شایسته ای در برابر ابا عبد الله«علیه السلام»و نهضت او نداشت.سابقه اش نیز در حمایت از اهل بیت،خوب نبود.

«امروز،مردم بصره اغلب شیعۀ اثنی عشری اند و بخشی هم اخباری.از غلات شیعه هم چون شیخیّه و صوفیّه در بصره ساکن هستند.اکثر عشایر نواحی این منطقه،ایرانی تبارند و فارسی و ترکی را هم مثل عربی می دانند و با آن تکلّم می کنند.» (3)

بصیرت

از ویژگیهای فکری و عملی یاران سید الشهدا«علیه السلام»در نهضت عاشورا،«بصیرت»و بینش بود.در فرهنگ دینی و متون معارف،از کسانی با عنوان«اهل البصائر»یاد شده است،یعنی صاحبان روشن بینی و بیداردلی و شناخت عمیق نسبت به حقّ و باطل،امام و حجّت الهی،راه و برنامه،دوست و دشمن،مؤمن و منافق.صاحبان بصیرت،چشم درونشان بیناست،نه تنها چشم سر.با آگاهی،هشیاری و انتخاب گام در راه می گذارند و عملکرد و موضعگیریهایشان ریشۀ اعتقادی و مبنای مکتبی و دینی دارد،جهادشان مکتبی و مبارزاتشان مرامی است؛نه سودجویانه و دنیاپرستانه یا نشأت گرفته از تعصّبات قومی و جاهلی،یا تحریک شدۀ تبلیغات فریبکارانۀ جناح باطل و سلطۀ زور.اهل بصیرت،راه خود را روشن و بی ابهام و بحقّ می بینند و باطل بودن دشمن را یقین دارند و با تطمیع و تهدید،نه خود را می فروشند و نه دست از عقیده و جهاد بر می دارند.شمشیرها و جهادشان پشتوانۀ عقیدتی دارد.به فرمودۀ علی«علیه السلام»:«حملوا بصائرهم علی اسیافهم». (4)

اینگونه مدافعان بینادل و پیروان دل آگاه،هم در رکاب علی«علیه السلام»با معاویه می جنگیدند، هم در همه حال امام مجتبی«علیه السلام»را حمایت می کردند،هم در عاشورا جان خویش را فدای

1- 1) -حیاه الإمام الحسین بن علی،ج 2،ص 327.
2- 2) -همان،ص 328.
3- 3) -ر.ک:دایره المعارف تشیّع،ج 3،ص 266.
4- 4) -نهج البلاغه،صبحی صالح،خطبۀ 150.