فرهنگ عاشورا صفحه 69

بیعت گرفتن معاویه به نفع پسرش یزید،در زمانی که هنوز خودش زنده بود،آن هم با تهدید و ارعاب و زور،از نقاط ننگ سلطۀ امویان است.معاویه در سال 59 از مردم شام و چهره های معروف قبایل،به نفع یزید به عنوان ولیعهد خویش بیعت گرفت و نامۀ دعوت به بیعت را به شهرهای دیگر هم نوشت.البته مورد اعتراضهایی هم قرار گرفت.ولی مخالفان را سرکوب می کرد. (1)پس از مرگ معاویه نیز،یزید به والی مدینه نامه نوشت که به هر صورت از حسین بن علی«علیه السلام»بیعت بگیرد.امام حسین نیز که یزید را شایستۀ خلافت نمی دانست،از بیعت امتناع داشت و می فرمود:«مثلی لا یبایع مثل یزید».

در دورانی هم که سید الشهدا در مکّه بود،در پی نامه ها و دعوتهای کوفیان برای عزیمت به آنجا،آن حضرت مسلم بن عقیل را فرستاد.شیعیان کوفه نیز با نمایندۀ امام حسین بیعت کردند.تعداد بیعتگران کوفه با مسلم را 18 هزار تا 25 هزار هم نوشته اند. (2)

«برداشتن بیعت»از سوی امام یا والی،در واقع آزاد گذاشتن بیعتگر نسبت به تعهّدی بود که با بیعت سپرده بود.امام حسین«علیه السلام»شب عاشورا،ضمن خطبه ای وفای یاران را ستود و برایشان پاداش الهی طلبید،آنگاه بیعت را با این جملات از آنان برداشت تا هر که می خواهد،از پوشش شب استفاده کرده،صحنه را ترک گوید:«الا و انّی قد اذنت لکم فانطلقوا جمیعا فی حلّ لیس علیکم حرج منّی و لا ذمام،هذا اللّیل قد غشیکم فاتّخذوه جملا». (3)البته یاران یکایک برخاسته و با نطقهای پرشوری اعلام وفاداری کردند و آن شب،کسی نرفت.سخن مسلم بن عوسجه،زهیر،فرزندان مسلم بن عقیل و دیگران معروف است. (4)

-برداشتن بیعت،وفا،فتوّت

بی غسل و بی کفن

از اوصافی است که در مراثی،برای سید الشهدا«علیه السلام»به کار می برند(ملقی ثلاثا بلا غسل و لا کفن)و در روایت است که پیکر بی سر آن حضرت،بی غسل و کفن بر زمین افتاده بود

1- 1) -مروج الذهب،ج 3،ص 27.دربارۀ بیعت گرفتن معاویه برای یزید،ر.ک:الغدیر،ج 10،ص 242.
2- 2) -مقتل الحسین،مقرّم،ص 168.
3- 3) -بحار الأنوار،ج 44،ص 393.
4- 4) -همان.(پیرامون«بیعت»،به بحث مفصّله «دایره المعارف تشیّع»ج 3،ص 581 مراجعه کنید.)