فرهنگ عاشورا صفحه 86

نیروی یاری دهنده،چه برای سلب انگیزۀ جنگ از دشمن و چه برای افشاگری نسبت به ماهیّت سلطۀ حاکم استفاده کرد.این شیوه،هم توسّط خود امام،هم از طریق حضرت زینب،امام سجاد و سایر اهل بیت انجام می گرفت.حتی پوشیدن برد،زره و عمامۀ پیامبر«صلی الله علیه و آله»و برگرفتن ذو الفقار و یادآوری خویشاوندی خود با پیامبر خدا نیز،در تحریک عواطف دینی نیروهای دشمن مؤثّر بوده و به عنوان یک شیوۀ تبلیغاتی و روانی قابل توجه است.

7-«اتمام حجّت»

:برای بستن راه هر گونه عذر و بهانه و توجیه و تأویل،آن حضرت مکرر اقدام به«اتمام حجّت»کرد،هم برای بازداشتن دشمن از کشتن او،هم برای پیوستن افراد به جبهۀ حق.در این اتمام حجّت،گاهی هم تکیه روی حسب و نسب خویش می کرد.مثلا در خطبۀ صبح عاشورا،برای متزلزل ساختن انگیزۀ دشمن،بر این نسب تأکید می شد که:«فانسبونی فانظروا من انا؟...الست...الست...» (1)بنگرید که من کیستم؟آیا من آن نیستم که....اینها هر شبهه ای را رفع و دفع می کرد و دشمن را خلع سلاح می نمود.

8-« آماده سازی»

:یاران و اهل بیت خود را از نظر روانی آماده می ساخت که با حادثۀ عاشورا شجاعانه رو به رو شوند و با سخنان و خطابه ها،روحیۀ شهادت طلبی در یاران،و صبر و تحمّل در بستگان ایجاد می کرد و هرگونه«ابهام»در مسیر و هدف و سرانجام را می زدود.

9-«جذب عاطفی»

:برخوردی که در گرمای نیمروز،با سپاه تشنۀ حرّ داشت و همه را سیراب کرد،سپس برگزاری نماز جماعت به امامت سید الشهدا«علیه السلام»و اقتدای آنان به حضرت،آنگاه سخنرانی توجیهی و تبیینی برای سپاه دشمن،در واقع نوعی آمیختن لطف و نوازش با روشنگری و تبیین،نقش مهمّی در جذب عاطفی آنان داشت.سرانجام هم حرّ،به امام پیوست.

10-«جبران کمیّت با کیفیّت»

:گرچه یاران آن حضرت در کربلا اندک بودند،امّا این کمیّت اندک را،با کیفیّت بالا و روحیّۀ والا در یاران خویش جبران کرد،چه در سخنان طول راه،چه میثاق شب عاشورا و اعلام ایستادگی یاران تا پای جان و نیز نشان دادن جایگاه اصحاب خود در بهشت،به آن جمع حاضر.