تأملی در نهضت عاشورا صفحه 187

واقعه ی کربلا با شهادت امام و بیش از هفتاد تن از یارانش و نیز کشته شدن نزدیک به هشتاد و هشت نفر از سپاه دشمن

خاتمه یافت. (46).

(1) اخبار الطوال، و نک: انساب الاشراف، ج 3، ص 170؛ الفتوح، ج 5، ص 135.
(2) اخبار الطوال، ص 247 در آنجا آمده است که دو نفر از بنی اسد که از کوفه می آمدند خبر را آوردند. این که نوشته اند که فرزدق خبر شهادت مسلم را آورده و یا حر خبر را داده، قطعا نادرست است. نک: مروج الذهب، ج 3، ص 61؛ الفتتوح، ج 5، ص 125.
(3) انساب الاشراف، ج 3، ص 168؛ تراخ الطبری، ج 4، ص 292؛ ترجمه الامام الحسین علیه السلام ص 67؛ الامامه و السیاسه، ج 2، ص 6.
(4) تاریخ الطبری، ج 4، ص 300؛ الکامل فی التاریخ، ج 4، ص 42.
(5) الفتوح، ج 5، ص 304.
(6) انساب الاشراف، ج 3، ص 170؛ الفتوح، ج 5، ص 139؛ الکامل فی التاریخ ج 4، صص 48، 47.
(7) انساب الاشراف، ج 3، ص 170، الفتوح، ج 5، ص 135؛ اخبار الطوال، ص 250.
(8) تاریخ الطبری، ج 4، ص 311؛ الفتوح، ج 5، ص 155.
(9) تاریخ الطبری، ج 4، ص 323.
(10) تارخ الطبری، ج 4، ص 182.
(11) الکامل فی التاریخ، ج 4، ص 54.
(12) همان، ص 173؛ در پاورقی این روایت توسط مصحح تکذیب شده است.
(13) الفتوح، ج 5، ص 26 جوابت برای من سر حسین بن علی علیه السلام باشد..
(14) تاریخ الطبری، ج 4، ص 307، انساب الاشراف، ج 3، ص 173، قبیله ی بنی طی، قبیله ی حاتم طایی است که فرزندش عدی، از اصحاب رسول الله، و بعد امام علی علیه السلام بود که اینک فرزندش طرماح به خاطر تشیعش چنین پیشنهاد می کرد..
(15) اخبار الطوال، صص 251،250.
(16) انساب الاشراف، ج 3، ص 176؛ اخبار الطوال، ص

251.

(17) انساب الاشراف، ج 3، ص 172.
(18) اخبار الطوال، ص 252؛ تاریخ الخلفاء، برگ 81 آ.
(19) همان، ص 253.
(20) مروج الذهب، ج 2، ص 61.
(21) حر با هزار نفر، حصین بن نمیر؛ 4 هزار نفر، شبث بن ربعی یک هزار نفر، شمر بن ذی الجوشن، 4 هزار نفر...؛ الفتوح، ج 5، ص 159.
(22) انساب الاشراف، ج 3، ص 179.
(23) اخبار الطوال، ص 254.
(24) انساب الاشراف، ج 3، ص 178.
(25) امام نماینده ای نزد ابن سعد فرستاد تا او را نهی کند، اما پاسخی که نماینده آورد این بود: «رضی ابن سعد أن یقتلک بلمک الری» الفتوح، ج 5، ص 173.
(26) الارشاد، ج 2، صص 86 - 85.
(27) «فانظر فان نزل الحسین و اصحابه علی الکم فابعث بهم الی سلما و ان ابوفازحف الیهم حتی تقتلهم و تمثل بهم فانهم مستحقون لذلک »الفتوح، ج 5، ص 166، انساب الاشراف، ج 3، ص 183.
(28) اخبار الطوال، ص 254.
(29) این دستور بعد از گذشت سه روز از ورود امام بوده است: نک: اخبار الطوال، ص 255؛ انساب الاشراف، ج 4، ص 180، آنچه ابن زیاد در مورد عثمان آورده است، صحیح نیست زیرا در مقابل فشاری که مخالفین عثمان بر او وارد کردند، این امام علی علیه السلام بود که آب برای او فرستاد..
(30) الفتوح، ج 5، ص 162؛ تاریخ الطبری، ج 4، ص 311، اشاره به چاه می تواند پاسخ به اعتراض گروهی باشد که گفته بودند سرزمین کربلا با کندن دو یا سه متر، آب دارد و نیازی به فرات نیست. لذا تشنگی هم نبوده است واضح است که حتی سپاه ابن زیاد تا این اندازه سختگیر بودند که اجازه ی کندن چاه را نمی دادند.

در عین حال این درست است تا یکی - دو روز قبل از عاشورا سپاه امام چند مرتبه با نبرد توانستند از فرات آب ببرند.

(31) انساب الاشراف، ج 3، ص 184؛ الفتوح، ج 5، ص 168.
(32) ترجمه الامام الحسین علیه السلام ص 73.
(33) ترجمه الامام الحسین علیه السلام ص 70؛ الکامل فی التاریخ، ج 4، ص 59، 58.
(34) ترجمه الامام الحسین علیه السلام صص 71 -70.
(35) همان، صص 181 _x001C_ 178؛ الامامه و السیاسه، ج 2، ص 7.
(36) کسانی که به تعبیر زیبای امام علی علیه السلام «خذلوا الحق و لم ینصروا الباطل» حق را رها کردند و باطل را هم یاری نکردند.
(37) شمر سابقه خارجی گری نیز داشته است.
(38) ترجمه الامام الحسین علیه السلام ص 69.
(39) ترجمه الامام الحسین علیه السلام، ص 72؛ و نک: الکامل فی التاریخ، ج 4، ص 60، 61.
(40) الفتوح، ج 5، ص 182.
(41) الکامل فی التاریخ، ج 4، ص 63.
(42) همان، ج 4، صص 64 - 65.
(43) همان، ج 4، ص 73.
(44) تاریخ الطبری، ج 4، ص 326؛ الفتوح، ج 5، ص 183.
(45) تاریخ الطبری، ج 4، ص 331؛ الکامل، ج 4، ص 67.
(46) ترجمه الامام الحسین علیه السلام، ص 75؛ و نک: مروج الذهب، ج 3، ص 63 نقل درست تاریخی همین بوده و مطابق اوضاع و احوال جاری در آن زمان و نحوه برخورد دو طرف می باشد.

آگاهی از شهادت در کربلا

آگاهی از شهادت در کربلا

از مسائلی که در بعد تاریخی حماسه ی عقیدتی کربلا سهم بسزایی دارد، مسأله ی آگاهی امام حسین علیه السلام از شهادت خود پیش از وقوع آن است؛ امری که موجب شده است تا در بررسی این واقعه ی تاریخی اختلافاتی پیش آمده و بیشتر بصورت مقابله ی یک

امر کلامی با یک مسأله ی تاریخی عنوان شود. در این زمینه روایات بسیاری وجود دارد که بر اساس آنها رسول خدا صلی الله علیه و آله از شهادت امام حسین علیه السلام خبر داده بودند. علامه ی امینی بخشی از این نقلها را در کتاب سیرتنا و سنتنا و فراهم آورده اند. کتابهای اهل سنت مملو از این اخبار و آثار است. (1).

علاوه بر این روایات (2) که خود جنبه ی تاریخی دارد، اخباری نقل شده که بصراحت یا اشارت، وقوع حادثه ی کربلا را قبل از اتفاق افتادن آن، خبر داده است. این اخبار در کتب تاریخی نقل شده که در ذیل به بخشی از آنها اشاره می کنیم. بیشتر اخباری که آگاهی امام حسین علیه السلام را - پس از حرکت از مدینه به سوی مکه و سپس عراق - از شهادت خود نشان می دهد در کتاب الفتوح آمده که باید با احتیاط بیشتری با آن برخورد کرد.

در روایتی آمده است که امام علیه السلام در شب قبل از آن که از مدینه به سوی مکه هجرت کند، بر سر قبر رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد. پس از آنکه کنار قبر خوابش برد، در خواب پیامبر صلی الله علیه و آله و جمعی از ملائکه را دید. پیامبر صلی الله علیه و آله او را در آغوش گرفت و بدو فرمود: یا حسین! کأنک عن قریب اراک مقتولا مذبوحا بارض کرب و بلا من عصابه من أمتی و