تأملی در نهضت عاشورا صفحه 194

مخالفت نخواهم کرد. او به امام هم می گفت: جماعت مسلمین را متفرق نکن. (10) افرادی چون عمره، دختر عبدالرحمان بن عوف نیز به امام حسین علیه السلام نوشتند که حرمت «طاعت» را رعایت کرده و جماعت و حفظ آن را بر خود لازم شمرد. (11).

یکی دیگر از انحرافات دینی در جامعه ی اسلامی «اعتقاد به جبر» بود. این عقیده پیش از رخداد کربلا نیز مورد بهره برداری بوده است، اما در صدر اسلام، معاویه مجدد آن بوده و طبق گفته ی

ابوهلال عسکری معتزلیه معاویه عامل ترویج آن بوده است. (12) قاضی عبدالجبار نیز با اشاره به این که معاویه پایه گذار «مجبره» است، جملات جالبی در تأیید این مسأله از قول معاویه آورده است. (13) معاویه در مورد بیعت یزید می گفت: «ان أمر یزید قضاء من القضاء و لیس للقضاء الخیره من أمرهم». (14) مسأله ی یزید، قضایی از قضاهای الهی است و در این مورد کسی از خود اختیاری ندارد.

عبیدالله بن زیاد نیز به امام سجاد گفت: «او لم یقتل الله علیا» ؟ آیا خدا علی اکبر را نکشت؟ امام فرمود: «کان لی أخ یقال له علی، أکبر منی قتله الناس» برادر بزرگتری با نام داشتم که مردم او را کشتند. (15) وقتی عمر بن سعد مورد اعتراض قرار گرفت که چرا به سبب حکومت ری، امام حسین علیه السلام را کشت، گفت: آن کار از جانب خدا مقدر شده بود. (16) کعب الاحبار نیز تا زنده بود، غیبگویی می کرد که حکومت به بنی هاشم نخواهد رسید! (گر چه بعدها، هم عباسیان و هم علویان - مثلا در طبرستان - به حکومت رسیدند.) همین امر را از قول عبدالله بن عمر نیز نقل کرده اند که گفته بود: «فاذا رأیت الهاشمی قد ملک الزمان فقد هلک الزمان »(17) هنگامی که دیدی فرد هاشمی به حاکمیت رسید، بدان که روزگار بسر آمده است! نتیجه ی این انحرافات برای آینده نیز این بود که هیچ گاه حرکت امام حسین علیه السلام برای اهل سنت، یک قیام علیه فساد قلمداد نشده و تنها آن را یک «شورش» غیر قانونی شناختند. (18).