- آغاز سخن 1
- درباره ی منابع تاریخ عاشورا 3
- ابومخنف و مقتل الحسین 7
- محمد بن سعد و مقتل الحسین 10
- بلاذری و مقتل الحسین 13
- دینوری و مقتل الحسین 14
- طبری و تاریخ عاشورا 16
- احمد بن اعثم کوفی و مقتل الحسین 17
- خوارزمی و مقتل الحسین 21
- مقتل الحسین امام طبرانی 22
- آثار دیگری از قرن سوم و چهارم هجری 23
- منابع داستانی، ادبی و روضه ای 24
- تحلیلی از وضیعت قریش و جناح های داخلی آن تا کربلا 29
- سه نوع برخورد با دین اسلام پس از رحلت رسول خدا 31
- سه نوع نظام سیاسی از زمان رسول خدا تا حکومت معاویه 32
- برخورد امام علی و آل علی با مشکلات و دشواری ها 33
- چگونگی عقاید عامه ی مردم در مناطق مختلف 35
- راه های منحرف کردن عامه ی مردم توسط امویان 36
- چگونگی امر تحریف دین در این دوره 38
- گزارش نامه ی واقعه ی کربلا 42
- مخالفت امام حسین با خلافت یزید 150
- اعزام مسلم به کوفه 152
- حرکت امام به سمت عراق 158
- موضع مردم کوفه در جریان نهضت کربلا 160
- فشار ابن زیاد بر مردم کوفه 163
- ارزیابی سفر به عراق 169
- امام در برابر سپاه عراق 177
- آگاهی از شهادت در کربلا 187
- انحرافات دینی و کربلا 190
- آثار سیاسی رخداد کربلا در جامعه ی شیعه 195
- عدد چهل 197
- عدد «اربعین» در متونی دینی 198
- اربعین امام حسین 199
- بازگشت اسیران به مدینه یا کربلا 201
- میرزا حسین نوری و اربعین 202
- شهید قاضی طباطبائی و اربعین 203
- حکمت شهادت امام حسین 205
- عاطفه و برداشت سیاسی 209
- دو تجربه ی صلح و انقلاب 210
- تجربه ی سیاست یا فرهنگ 212
- مفهوم امام 213
- تأثیر غالیان 214
- حکمت شهادت و امر سیاست 216
- نگاه صوفیانه 219
- هدف و آگاهی پیشین 220
- به سوی برداشت سیاسی 226
- هدف سیاسی: شهادت 228
- سخن آخر 230
- تأثیر نهضت امام حسین در سقوط امویان 231
- قیام امام حسین یک قیام اسوه 234
- تأثیر مشخص قیام امام حسین روی قیام های پس از آن 235
- امامان شیعه و مسأله ی قیام 236
- تأثیر نهضت امام حسین بر جامعه ی شیعه 237
- بعد معنوی کربلا 238
- مروری بر کتاب کامل الزیارات ابن قولویه 240
- ابعاد شکلی و شعاری نهضت امام حسین 253
- ویژگی عمده ی این سه صورت شعاری 254
- ویژگی شعارها 255
- تغییر پذیری قالب شعائر 256
- شعائر و هنر 257
- عوارض منفی شعائر تازه یاب 258
- روضه خوانی و شعار 259
- درآمد بحث 261
- بستر تاریخی عزاداری اهل سنت برای امام حسین 261
- ابوحنیفه شیعه ی زیدی 263
- مرز تشیع و تسنن از قرن سوم به بعد 265
- عزاداری سنیان از زبان عبدالجلیل در قرن ششم هجری 270
- خراسان تیموری و عزاداری برای امام حسین 275
- برخی از آثار علمای حنفی درباره ی امام حسین 279
- خاتمه 281
- مسأله ی تحریف در نهضت عاشورا 283
- زمان رسوخ تحریف در تاریخ عاشورا 284
- انگیزه های تحریف در تاریخ عاشورا 285
- نقلهای تاریخی و عاطفی 286
- روضه الشهداء و مسأله ی تحریف 288
- حکومت ها و مسأله ی تحریف در وقایع عاشورا 289
- راه های جلوگیری از تحریف در عاشورا 292
- تحریف معنایی و معنوی در اخبار نهضت عاشورا 293
- پیشینه ی مبارزه با تحریف درباره ی عاشورا 295
- میرزا حسین نوری و مسأله ی تحریف در عاشورا 298
- استاد مطهری و مسأله ی تحریف 301
- روضه الشهداء ملاحسین کاشفی 303
- احوال کاشفی 304
- آثار کاشفی 309
- مذهب کاشفی 311
- کاشفی و تألیف روضهالشهداء 319
- منابع کاشفی در روضهالشهداء 323
- کاشفی و نقد و بررسی نقلها 330
- نفوذ دیرپای روضهالشهداء 332
- روضهالشهداء جایگزین ابومسلم نامه ها 337
- روضهالشهداء و رواج تشیع در ایران 339
- روضه ی الشهداء نخستین مقتل فارسی نیست 340
- کاشفی و رواج برداشت معنوی از کربلا 342
البته حکومت ها از این که می دیدند قیام امام حسین علیه السلام تلحیل سیاسی نمی شود و از آن نتیجه ای بر ضد برخی از رفتارهای ستمگرانه ی آنها صورت نمی گیرد، خوشحال بودند. حتی حکومت پهلوی در سالهای پیش از انقلاب می کوشید تا به نوعی با برداشت سیاسی از نهضت عاشورا مخالفت کند. به این معنا شاید بتوان گفت که اصرار دولتها در کشاندن نهضت امام حسین علیه السلام به مجالس روضه خوانی و تعزیه گردانی، بی ارتباط با این نکته نبوده است. در عین حال، بانی این قبیل افکار کسانی بودند که در ذی اهل علم بوده و وظیفه ی آنان نظارت بر این افکار و اظهارات بوده است.
(1) بنگرید: رساله ی «راس الحسین» (از ابن تیمیه، چاپ شاه «با استشهاد الحسین» که بخش کربلای تاریخ طبری است) ص 199.
(2) الاثار الباقیه، ص 420.
(3) بحارالانوار، ج 45، ص 95.
(4) بحارالانوار، ج 45، ص 94.
راه های جلوگیری از تحریف در عاشورا
راه های جلوگیری از تحریف در عاشورا
گفتیم که بخشی از تاریخ که با عقائد مردم پیوند می خورد به نوعی مقدس می شود و حالت اسطوره پیدا می کند، به طور طبیعی زمینه ی تحریف دارد. ما اصولا در دین، ملزم هستیم تا در برابر غلو بایستم. ایستادن در برابر غلو، یعنی جلوگیری از ساختن اسطوره های خیالی و دست نایافتنی و غیر عادی. در مسیحیت این غلو در شکل ارائه ی شخصیتی از حضرت عیسی علیه السلام ظهور کرد که او را در خدایی، با خالق هستی شریک کرده
است. حتی از حوارین هم شخصیت شگرفی ساخته است. ما شاهدیم که خداوند مکرر بر بشر بودن انبیاء تکیه دارد؛ در این صورت تکلیف امامان هم روشن است. مبارزه با غلو چیزی است که هر روز باید بر آن تأکید کرد؛ چون همیشه زمینه ی تازه ای برای غلو در دین وجود دارد. مبارزه با غلو باید به صورت یک سنت مستمر در دین مطرح باشد تا دین به تحریف کشیده نشود. لزوم تقویت نگرش ضد غلو در جامعه ی شیعه که به خصوص از این حیث آسیب پذیری خاصی دارد، عاملی مهم در جهت مبارزه با تحریف است.
علاوه بر آن باید روضه خوانان ما اعم از روحانیون و مداحان، تحصیلات عمومی و به ویژه تاریخی متقنی داشته باشند. می دانیم که این قبیل دروغ های تاریخی، به طور معمول از سوی روضه خوانان و مداحان بی سوادی عرضه می شود که با متون تاریخی آشنا نیستند و به روضه خوانی، تنها و تنها از دریچه ی گریاندن مردم