تأملی در نهضت عاشورا صفحه 303

روضه الشهداء ملاحسین کاشفی

روضه الشهداء ملاحسین کاشفی

قرنها پس از آنکه کتاب روضه الشهداء به عنوان متنی رایج در مجالس سوگواری، توسط روضه خوانان - یعنی کسانی که همین کتاب روضه الشهداء را می خواندند - نفوذ خود را حفظ کرده بود، و در دستان سوگواران امام حسین علیه السلام دست به دست می گشته و صدها بلکه هزارها نسخه از آن را کاتبان می نگاشتند، در اوائل قرن چهاردهم هجری، میرزا حسین نوری، درباره ی آن و کتاب اسرار الهشاده، تردیدهایی را ابراز کرد. او بویژه، درباره ی قصه دامادی قاسم و داستانهای مشابه به روضه اعتراض کرد. (1) بعد از او کسانی، از معاصران، نظیر مرحوم استاد مرتضی مطهری (2)، انتقاداتی را بر کتاب کاشفی مطرح کردند. خواهیم دید که افندی، در قرن دوازدهم هجری، منابع کتاب روضهالشهداء را مورد انتقاد قرار داده بود. نفوذ چنین کتابی در طول قریب به چهار تا پنج قرن در فرهنگ مناطق شرقی و ترجمه ی آن به چندین زبان، بررسی کوتاهی را طلب می کند. این بررسی می بایست در چند محور انجام شود. نخست بررسی زندگی ملاحسین کاشفی و آثار اوست. بخش دیگر درباره ی گرایشات مذهبی است که می بایست ضمن آن، به گرایشات مذهبی موجود در خراسان و هرات آن روزگار پرداخت شود. و بخش مهمتر، بررسی منابع کتاب روضهالشهداء است

که برای شناخت آن کتاب، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در بخش پایانی به برخی از ویژگیها و آثار این کتاب پرداخته شده است. در این مقال برآنیم تا به اختصار به این مباحث بپردازیم.