تأملی در نهضت عاشورا صفحه 310

دهخدا نیز از سی و پنج اثر او یاد شده و درباره ی هر یک توضیحاتی داده شده است.

یکی از مهمترین آثار وی کتاب تفسیری او تحت عنوان جواهر التفسیر لتحفه الامیر است که درباره ی کم و کیف آن به فهرست دانشگاه (5) می توان مراجعه کرد. مواهب العلیه که به عنوان تفسیر الحسینی هم نامیده شده در تفسیر

قرآن است. این کتاب مکرر در مکرر در هند به چاپ رسیده و به عنوان تألیفی عمومی و دلپذیر در اختیار عموم مردم بوده است. امیر علیشیر، که این کتاب به نام خود وی نگاشته شده، درباره ی آن نوشته است: از مصنفاتش یکی جواهر التفسیر است که سوره البقره را یک مجلد نوشته که به قطع منصف، صد جزو نزدیک است (مجالس النفائس، ص 93). واله اصفهانی در خلد برین (تألیف بسال 1078) از تفسیر او چنین یاد می کند که «نخست جواهر التفسیر است که گوهری به آن حسن و بها از درج تبحر هیچ یک از علما بر بساط ظهور جلوه نما نگشته. دیگر از مصنفاتش روضهالشهدا است که مثوبات تألیف آن از برای مولانا ذخیره ی روز جزاست.» (6).

این تفسیر که به گفته افندی بر اساس مذهب اهل سنت و مطالب صوفیه نوشته شده، به دستور شاه عباس ثانی، توسط فیض کاشانی اصلاح شده است. نام کتاب (7) فیض، تنویر المواهب است که به عنوان حواشی فیض بر المواهب العلیه کاشفی معرفی شده است. اته، بعد از ترجمه ی تفسیر طبری، آن را دومین تفسیر قابل ذکر در فارسی می داند که از نظر شیوه ی زیان و پرمغز بودن قابل اعتنا است. (8) از جمله آثار وی اخلاق محسنی است که مؤلف در تاریخ تألیف آن، دو بیت شعر گفته که عبارت از سال 900 هجری است. (9) از تألیفات ادبی او مخزن الانشاء است که بعدها در اثر دیگری با نام صحیفه ی شاهی تلخیص کرده است. (10).

از مشهورترین کارهای وی که سبب شهرت او در شرق و غرب شده، انوار سهیلی است که بازنویسی داستان کلیه

و دمنه است. این اثر به زبانهای مختلفی ترجمه شده