تأملی در نهضت عاشورا صفحه 339

کتابشناسی چون افندی، درباره ی روضهالشهداء بنویسد که این کتاب بر پایه ی منابغ غیر قابل اعتماد نگاشته شده است. جالب است که بسیاری از علمای عهد صفوی، هنوز با شخصیت نابخردانه ابومسلم خراسانی در ارتباط با اهل بیت و تشیع آشنایی نداشته و از ابومسلم نامه ها که مشتی قصه دروغ بود حمایت می کردند. مخالفان نیز آثار برای رد این اندیشه تنها آثاری چون مروج الذهب را در اختیار داشته و با این همه کتابهایی که ماهیت ابومسلم را در دفاع از عباسیان نشان می دهد، آشنایی نداشتند. در چنین فضایی، طبیعی بود که به هر حال، روضهالشهداء جایگزین ابومسلم نامه ها شود.

روضهالشهداء و رواج تشیع در ایران

روضهالشهداء و رواج تشیع در ایران

یکی از دلایل قطعی نفوذ تشیع در ایران، ظهور جریان تسنن دوازده امامی در ایران قرن هفتم به بعد است. این حرکت سبب شده تا نام ائمه ی اطهار علیهم السلام در آثار این دوره رواج یافته و مناقب و فضایل و کرامات آن بزرگواران میان مردم منتشر شود. این حرکت به تدریج سبب شد تا جایگاه امام علی علیه السلام و بویژه امام حسین علیه السلام در میان مردم مشرق اسلامی فزونی یافت و به مرور وسیله ای برای اثبات محکومیت کسانی باشد که از سوی شیعیان مسبب فاجعه ی کربلا بوده اند.

منابع کسانی از سنیان که دوست داشتند تا به زندگی امامان شیعه بپردازند، آثار شیعه بود، به عنوان نمونه کتاب عیون اخبار الرضا، مأخذی مهم برای حیات امام رضا علیه السلام بود، امامی که سنیان خراسان بویژه

صوفیان آن دیار شدیدا به او عشق می ورزیدند. زمانی که قرار می شد تا از کتاب شیخ صدوق، امام رضا علیه السلام معرفی شود، بطور طبیعی دیر دیدگاههای شیعه نیز نشر می یافت. صوفیان نقشبندی که کوشیده بودند تا از تسنن دفاع بیشتری کنند، میان تشیع و رفض جدایی انداخته و با تأیید تشیع کلی، از رفض بیزاری جستند. اما این اقدامات نمی توانست در نهایت حرکت رو به رشد تشیع را کن کند. گفته شده که تنها با اصرار امیر علیشیر و جامی بوده که سلطان حسین بایقرا بر مذهب سنت باقی ماند، در حالی که او را از ابتداء بر آن بود تا خطبه به نام دوازده امام بخواند.