تأملی در نهضت عاشورا صفحه 35

چگونگی عقاید عامه ی مردم در مناطق مختلف

چگونگی عقاید عامه ی مردم در مناطق مختلف

مردم عراق یا ساکنان دو شهر بصره و کوفه که ترکیبی از قبایل مختلف مهاجر، به ویژه یمنی ها بودند، از سلطه ی شام در هراس بودند و طالب آن نبودند. جدای از بصری ها که به خاطر جنگ جمل بیشتر عثمانی مذهب شدند، و البته شماری شیعه هم در میانشان بود، بسیاری از مردمان کوفه شیعه مذهب بودند؛ کسانی هم بعد از صفین خارجی مذهب شدند. عده ی فراوانی هم، هیچ کدام از این دو را نمی خواستند؛ همان طور که بنی امیه را نمی پسندیدند. شیعیان عراق نیرومند بودند و اصرار بر حمایت از امام حسین علیه السلام داشتند. شاهد آن که، وقتی امام حسن به شهادت رسید. آنان تسلیت نامه ای فرستاده و ارادت خود را به عنوان شیعه ی امام حسین علیه السلام به وی ابلاغ کردند و از وی خواستند تا نزد آنها برود. اما امام فرمود: و اما انا فلیس رأیی الیوم ذاک، فالصقوا رحمکم الله بالارض و اکمنوا فی البیوت. (1) متن این نامه را به طور کامل تر یعقوبی آورده است. (2).

مردم مدینه و مکه به ویژه انصار غالبا از امویان متنفر بودند. اینها طرفدار خط میانی قریش بوده و پس از جمل و صفین که شمار فراوانی از انصار در

آن از امام علی علیه السلام حمایت کردند، ساکنان مدینه، طالب خط علوی نبوده و بیشتر جانبدار مشی عبدالله بن زبیری و یا عبدالله بن عرم بودند. با این تفاوت که یکی از اینها انقلابی بود و دیگری غیرانقلابی. امید انقلابی های این جمعیت ابن زبیر بود که پس از رفتن او به مکه، طرفدارانش از جمله مصعب پسر عبدالرحمان بن عوف و عبدالله بن مطیع عدوی دستگیری و زندانی شدند.

مردم شام هم که شامل مردم سوریه و اردن و فلسطین می شد، همه هوادار امویان بودند. جمعیت و اقتصاد این مردم فوق العاده زیاد و به همین دلیل امکانات فراوانی در اختیار امویان بود. مردم شام با تمام وجد از معاویه دفاع می کردند تا سلطنت میانشان بماند. وقتی معاویه در حال احتضار بود، آنان به دیدار معاویه آمده و پس از آن با ترس اظهار می کردند: و کان البیعه من بعده تخرج من ال ابی سفیان الی آل