رفاقت و دوستی از دیدگاه قرآن و روایات صفحه 86

آئين دوستيابي از ديدگاه قابوسنامه و حكما و بزرگان

بدان پسر! كه مردمان تا زنده باشند ناگزير باشند از دوستان. كه مرد اگر بي‌برادر باشـد به كه بي‌دوســت ؛ از آنچه حكيمــي را پرسيدنــد كه: دوست بهتــر است يا برادر؟ گفـت : «بـرادر هـم دوســت بـه».

(146) رفاقت و دوستي

پس انديشــه كني به كار دوستــان و به احيا كردن آن. رسم هديه فرستادن و مردمــي كــردن. زيـرا كه هر كه از دوستــان نينديشد، دوستــان نيز از او نينديشنــد.

پس مرد همواره بي دوست بُود و كسي كه دوست داشته باشد از خويشاوندي بي‌نياز است و عادت كن به بسيار دوست گرفتن. چرا كه با دوستان (عيب‌هاي زيادي مخفي و هنرهاي زيادي آشكار مي‌شود) و موقعي كه دوست نو گرفتي پشت به دوستان كهن مكن، در طلب دوست تازه باش و بر دوستان كهن وفادار باش و چنان باش كه گفته‌اند: «دوست خوب گنج بزرگ است». ديگر انديشه كن از مردماني كه با تو به راه دوستي روند و ميانه باشند با آن‌ها سازگاري كرده و در نيك و بد همراه آنان باش تا از تو اين خصلت راببينند و از ته دل دوست تو شوند.

از اسكندر پرسيدند كه بدين كم مايه روزگار، اين همه ملك و قدرت را چطور به دست آوردي گفت: به دست آوردن دشمنان به تَلَطُّف (مهرباني) و به جمع كردن

آئين دوستيابي‌ازديدگاه قابوسنامه و حكما و بزرگان (147)

دوستان به تعهد. بترس از دوستي كه دشمن تو را دوست دارد و حذركن از كسي كه هم ادعاي دوستي با تو و هم ادعاي دوستي با دشمنت را دارد. در اين جهان بي‌عيب كسي مشناس، اما خود هنرمند باشد كه هنرمند كم عيب بود و دوست بي‌هنر مگير كه از دوســــت بــي‌هنــر سعــادت دور اســـت.

و اما با بي‌خردان هرگز دوستي مكن، كه دوست بي‌خرد بدتر از دشمن بُوَد. كه دوست بي‌خرد با دوست همان كند كه صد دشمن با دشمن نكند و دوستي با مردم هنرمند، خوش قول و خوش معاشرت بنماي.

و حـق مـردمان و دوستـان را ضــايع مكن. تا سزاوار ملامت نگردي، كه گفته‌اند: «دو گروه از مردم سزاوار مــلامت بـاشند، يكـي ضـايع‌كننده حق دوستان و ديگـــري نـــاديـــده گــرفتــن كـــردار نيكـــــــو» .