صداقت و سیمای صادقین در قرآن و حدیث صفحه 221

«وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الاِْنْسَ اِلاّ لِيَعْبُدُونِ»(1)، نيافريديم جن و انس را مگر براي اين كه عبادت و بندگي كنند.(2)

پس غرض پروردگار از خلقت انسان همانا عبوديت است وقتي خــداي سبحان نه تنها از عملش بلكه از خود او خوشنود مي‌شود كه نفس او مثل اعلاي عبوديــت باشد، يعني خــود را بنده كسي بداند كه مربي هر چيــزي است خود را و هيچ چيز ديگري را جز بنده و مملوك او خاضــع در برابــر ربوبيت او نبينــد، جز او هدفــي و جز به ســوي او بازگشـت و رجوعي نداشته باشد.

چنان كه درباره حضرت سليمان و ايوب عليهم‌السلام فرموده «نِعْمَ الْعَبْدُ اِنَّهُ اَوّابٌ»(3) اين بود معناي رضايت پروردگار از بنده خود و لازمه اين مقام كه يكي از مقامات عبوديت است اين است كه نفس از تمامي مراتب كفر و از اتصاف به فسق پاك باشد، چنان‌كه درباره طهارت بندگان از كفر «وَ لا يَرْضي لِعِبادِهِ الْكُفْرَ»(4) و نمي‌پسندد كفر را براي بندگان خود و طهارت آنان از فسق فرموده: «فَاِنَّ اللّهَ لايَرْضي عَنِ‌الْقَوْمِ الْفاسِقينَ» (5) زيرا خشنود نمي‌شود از مردم فاسق. و از آثار اين مقام اين است كه وقتي نفس بنده داراي ذلت عبوديت شد و آن چه را كه به چشم و دل خود درك نمود همه را مملوك خدا و خاضع در برابر او دانست قهرا از او خوشنود مي‌شود. زيرا مي‌بيند كه اگر خدا به او داده آن چه را كه داده همانا از فضل و كرمش بوده نه اين كه او از خدا طلبكار و بر خدا واجب

1- 56 / ذاريات .
2- مكارم، «تفسير نمونه»، 2/342.
3- 30 و 44 / ص .
4- 7 / زمر .
5- 96 / توبه .

(312) صداقت و سيماي صادقين

و حتم بوده كه آن را بدهد و اگر هم چيزي از او دريغ داشته و نداده، ندادنش هم از روي حكمت بوده و علاوه بر آن خداي تعالي درباره حال بندگان مرضي خود در بهشت فرموده: «لَهُمْ فيها ما يَشاؤُونَ»(1) و معلوم است كه وقتي انسان به هر چه كه بخواهد بتواند دست پيدا كند البته راضي خواهد شد. اين است منتها درجه سعادت براي آدمي از نظر اين كه بنده است و لذا خداي تعالي كلام خود را به همين معني پايان داده‌وفرموده: «ذلِكَ‌الْفَوْزُالْعَظيمُ»(2) اين‌است‌رستگاري و سعادت عظيم.