صداقت و سیمای صادقین در قرآن و حدیث صفحه 32

به اين منظور كه خــداونــد راستگــويــان را از صدقشان (در ايمان و عمل صالح) سؤال كند و براي كــافــران عــذابي دردناك آماده ساخته است. در اين آيه هدف از بعثت انبياء پيمــان مؤكدي كه از آن‌ها گرفته شده و در آيه قبل ذكر شده «وَ اِذْ اَخَذْنــا مِنَ النَّبييّنَ ميثاقَهُمْ»(2) را چنين بيان مي‌كند: هدف اين است كه خداوند از صدق راستگويان پــرسش كنــد و بــراي كــافــران عذاب دردناك آماده ساخته است.

اما اين كه از راستي راستگويان بپرسد چه معنايي دارد تفاسير گوناگوني شده است بعضي گفته‌اند مراد از صادقين انبياء و مقصود پرسش از راستي آنان اين است كه روز قيامت از ايشان مي‌پرسند كه امتشان چه كارها كرده‌اند و گويي مفسرين نامبرده اين معنا را از آيه «يَوْمَ يَجْمَعُ اللّهُ الرُّسُلَ فَيَقُولُ ماذآا أُجِبْتُمْ»(3). روزي كه خداوند رسولان را جمع مي‌كند و مي‌پرسد مردم دعوت شما را چگونه اجابت كرده‌اند (اخــذ كــرده‌انــد) و اين‌گــونه تفسيــر را بيشتر مفسرين نپذيرفته‌اند.

1- 8 / احزاب .
2- 7 / احزاب .
3- 109 / مائده.

اهميت و ارزش صداقت (41)

بعضي از مفسرين مي‌گويند مراد از اين پرسش، سؤال از مطلق راستگويان است نه تنها انبياء بلكه هر راستگويي در توحيد و خدا و عدالت او و شرايع او و مراد از راستي آنان هر چيزي است كه درباره‌اش سخني گفته باشند البته بعضي آن را به صداقت در عمل تفسير كرده و مي‌گويند مراد به سؤال از صادقان در سخن و مراد به صدقشان، صدق در عمــل اســت و حــاصــل معنايش اين است كه از هر راستگويي مي‌پرسند آيا اعمالشان هم مطــابــق اقــوالشان راســت بوده يا نه. (1)

و بعضي صداقت را صدق در نيت و عمل در نظرگرفته و گفته‌اند مراد از سؤال كردن از صدق صادقين اين است كه آيا در اعمال خود اخلاص و صدق ادعاي خويش را به ثبوت مي‌رسانند يا نه؟ در انفاق، در جهاد، در شكيبايي در برابر مشكلات و مخصوصا سختي‌هاي ميدان جنگ (2) و بعضي صدق نيّت را فقط منظور آيه دانسته و گفته‌اند مراد پرسش از آن هدف‌ها و منظورهايي است كه در دل از راستگويي‌هاي خود پنهان داشتندكه آيامنظورشان از راستگويي‌ها وجه‌اللّه و رضاي خدا بوده يا نه.

علامه طباطبايي در تفسير الميزان نظر خود را درباره معني آيه چنين بيان مي‌كند كه دقت در مفاهيم آيه «لِيَسْئَلَ الصّادِقينَ عَنْ صِدْقِهِمْ» انسان را به جهتي ديگر رهنمون مي‌شود چون فرق است بين اين كه بگوييم «سَئَلْتُ الْغَنِيَّ عَنْ غِناهُ» از بي‌نيازي پرسيدم از

1- طباطبايي، ترجمه تفسير الميزان، 16/437.
2- مكـــــارم، تفسيـــر نمـــونـه، 17/214 .