صداقت و سیمای صادقین در قرآن و حدیث صفحه 33

(42) صداقت و سيماي صادقين

بي‌نيازيش و يا از عالم از عملش سؤال كردم و بين اين كه بگويم از فلاني از مالش سؤال كردم يا از فلاني از علمش پرسيدم اين دو قسم عبارت مفادشان يكي نيست آن‌چه از عبارت اول به ذهن تبادر مي‌كند و جلوتر از معاني ديگر به ذهن مي‌رسد اين است كه من از شخصي غني خواستم تا غنايش را اظهار كند و يا عملش را بنماياند و از عبارت دوم به ذهن تبادر مي‌كند كه من از او خواستم تا مرا از مال و يا علم خود خبر دهد، آيا مال و يا علم دارد يا نه و يا از او خواستم تا برايم تعريف كند چقدر مال دارد و از مال چه چيزهايي دارد و يا چه چيزهايي مي‌داند. و به هر حال معناي سؤال از صادقين از صدقشان اين است كه صدق باطني خود را اظهار كنند و در دو مرحله گفتار و كردار آن را نمايش دهند و خلاصه در دنيا عمل صالح كنند (چون عمل صالح مساوي است با تطابق گفتار و كردار با صدق باطني) پس مراد به سؤال از صادقان از صدق آن‌ها اين مي‌شود كه تكليف‌هاي ديني را طوري متوجه ايشان سازد كه با مقتضاي ميثاق سازگار و منطبق باشد در نتيجه آن صدق كه در بطون دل‌ها نهفته است در گفتار و كردارها جلوه و ظهور كند.(1)

به هر صورت آن‌چه از مجموع اين نظرات برمي‌آيد تأكيدي است بر ارزش و اهميت صداقت و ديگر آن كه خداوند در روز قيامت صداقت بندگان را مورد بررسي قرار داده و از صدق آن‌ها چه در مرحله گفتار و چه در مرحله خلوص نيت و چــه در مــرحلــه عمل و كــردار پــرسش مي‌نمايد و به دنبــال آن به بنــدگــان پاداش مي‌دهد.

اهميت و ارزش صداقت (43)

و اين كه اين سؤال در كجا صورت مي‌گيرد؟ ظاهر آيه اين است كه در قيامت در دادگاه عدل پروردگار كه آيات متعددي نيز از تحقق چنين سؤالي در قيامت به طور كلي خبر مي‌دهد، ولي اين احتمال نيز وجود دارد كه سؤال جنبه سؤال عملي داشته باشد و در دنيا صورت گيرد چرا كه با بعثت انبياء همه مدعيان ايمان در زير سؤال قرار مي‌گيرند و عمل آن‌ها پاسخي است به اين سؤال كه آيا در دعوي خود صادق هستند؟!(1)

صدق و راستي سرمايه‌اي است براي روز قيامت

هــم‌چنيــن خــداونــد نتيجــه و هــدف نهــايي عمل‌كردهاي مؤمنان و منافقان را در يك جملــه كوتاه در آيــه 24 سوره احزاب مي‌فرمــايــد: «لِيَجْــزِيَ اللّهُ الصّادِقيــنَ بِصِدْقِهِمْ وَ يُعَذِّبَ الْمنافِقينَ اِنْ شــاءَ اَوْ يَتُــوبَ عَلَيْهِمِ اِنَّ اللّهَ كـانَ غَفُورا رَحيما» .

هدف اين است كه خداوند صادقان را به خاطر صدقشان پاداش دهد و منافقان را هرگاه بخواهد عذاب كند و يا (اگر توبه كنند) ببخشد و تــوبــه آن‌هـا را بپذيرد چرا كه خــداونــد غفــور و رحيــم اســت.