صداقت و سیمای صادقین در قرآن و حدیث صفحه 54

وگرنه اين چه نمازي بود كه من با تو نشسته روي به محراب و دل به بازارم

هم‌چنين مي‌بينيم شخص با كمال وقار و آرامش حركت مي‌كند ولي در باطن باوقار نيست و مسلما چنين آدمي در اعمال و امور خود صادق نمي‌باشد در هر حال كسي مي‌تواند از اين رويه ناپسند دست بردارد كه ظاهر و باطنش يكي باشد و بلكه باطن وي از ظاهرش بهتر باشد (1) زيرا اگر ظاهر فرد برخلاف باطنش باشد و به عمد اين كار را مرتكب گردد عمل او ريا گفته مي‌شود و فاقد اخلاص است و اگر بدون قصد باشد صدق در عمل را از دست داده است. از اين رو پيامبــر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله فرموده‌اند:

«اَللّهُمَّ اجْعَلْ سَريرَتي خَيْرا مِنْ‌عَلانِيَتي وَاجْعَلْ عَلانِيَتي صالِحَةً»، (2) بارخــدايا! نهانم را بهتر از آشكارم قرار ده و آشكارم را شايسته گردان.

گفته‌اند اگر نهان و آشكار بنده يكسان باشد آن انصاف است و اگر نهان او بهتر از آشكارش باشد فضل است و اگر آشكارش بهتر از نهانش باشد ستم است لذا يكسان بودن ظاهر و باطن، يكي از انواع صدق است.(3)

اميرمؤمنان علي عليه‌السلام فرموده‌اند: به خدا سوگند من شما را بر اداي طــاعتــي تشــويــق نكــردم جــز اين كــه در عمــل بــه آن بــه شمــا پيشي گرفتم و از گناهي شما را نهي نكردم جز اين كه پيش از شما از آن دســت بــازداشتـم.(1)

1- فيض كاشاني، اخلاق حسنه، 270.
2- غزالي، احياء علوم‌الدين، 8/1086 .
3- فيض كاشاني، المحجة‌البيضاء، 6/177.

(72) صداقت و سيماي صادقين

6 ـ صدق در مقامات دين