صداقت و سیمای صادقین در قرآن و حدیث صفحه 63

(82) صداقت و سيماي صادقين

رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌و‌آله با اين دستور بزرگ تربيتي جهان را راهنمايي مي‌كننــد كــه در ميــان مسلمانان نفاق و دو رويي نباشد. مسلمان بايد يكرو داشته باشد، بايستــي يــك دل و يــك زبان باشد و نهان و آشكارش يكي باشد. (1)

3 ـ ريشه يابي دروغ

رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌و‌آله «لا يِكْذِبُ الْكاذِبُ إِلاّ مِنْ مَهانَةِ نَفْسِهِ»(2)، دروغ‌گويي از پستــي روح منشــأ مي‌گيــرد علــت رواني دروغ عقــده حقـــارت و خــود كــم‌بيني است.

بدون ترديد يك حالت رواني در باطن دروغ‌گو وجود دارد كه باعث دروغ گفتن او مي‌شود، ترس، ضعف، عجز، احساس حقارت و يا عقده حقارت يا بعضي از حالات نفساني نظير اين‌ها مي‌تواند بشر را از راه مستقيــم فطــرت راســت‌گــويي منحــرف كنــد و بــه دروغ‌گويي وادارش كنــــــــــد.(3)

دروغ‌گو چنين مي‌پندارد كه بي‌ارزش بودن خود را به وسيله سخن دروغ جبران كند. شايستگان احتياجي به دروغ‌گويي ندارد چون شــايستگــي دارنــد، يا مثــلاً دانا احتياج به دروغ‌گويي ندارد چون داراي دانــــش اســت.

دروغ‌گو چون فاقد دانش است مي‌خواهد نقص خود را به وسيله

1- صدر، دروغ، 22 .
2- مستدرك الوسايل، 2/100.
3- فلسفي، كودك از نظر وراثت و تربيت، 2/66.