عاشورا ریشه‌ها، انگیزه‌ها، رویدادها، پیامدها صفحه 130

3- صلح تحمیلی ..... ص : 157

در حالی که معاویه برای نبرد بر ضدّ امام حسن علیه السلام آماده می‌شد و نیروهای گسترده‌ای را فراهم می‌ساخت؛ جمعی از یاران بی وفای امام علیه السلام به صراحت از ترک جنگ سخن می‌گفتند.

مورّخ معروف اهل سنّت، ابن اثیر در کتاب «اسد الغابة» نقل می‌کند که امام مجتبی علیه السلام برای مردم خطبه خواند و آنان را به جهاد و نبرد با معاویه و غارتگران شام دعوت کرد؛ و در عین حال از آنها سؤال فرمود: شما چه می‌خواهید؟ اگر آماده جهاد و شهادتید، دست به شمشیر برید و اگر زندگی و زنده ماندن را دوست دارید، با صراحت بگویید!

گروه زیادی در پاسخ امام علیه السلام فریاد زدند: «أَلْبَقیَّةَ أَلْبَقیَّةَ؛ ما زندگی و ماندن را می‌خواهیم!». «1»

در همین خطبه امام علیه السلام تفاوت روحیّه مردم را در زمان شرکت آنها در جنگ صفّین و روحیّه آنان را در زمان خویش بیان کرده، می‌فرماید:

«وَ کُنْتُمْ فِی مُنْتَدَبِکُمْ إِلی صِفّینَ وَ دِینُکُمْ أَمامَ دُنْیاکُمْ فَأَصْبَحْتُمُ الْیَوْمَ وَ دُنْیاکُمْ أَمامَ دِینِکُمْ؛ آن روز که به سوی صفّین رهسپار بودید، دین شما پیشوای دنیای شما بود؛ ولی امروز دنیای شما پیشوای دین شماست. (بر اساس منافع دنیوی حرکت می‌کنید و انگیزه دینی ندارید)». «2»

به هر حال، در چنین شرایطی که امام احساس تنهایی می‌کرد و جز عدّه‌ای اندک از اهل‌بیت رسول خدا صلی الله علیه و آله و یاران خاصّ، حاضر به همراهی نبودند، آن حضرت با

__________________________________________________
(1). اسدالغابة، ج 2، ص 13- 14. همین خطبه در بحارالانوار، ج 44، ص 21- 22 نیز با اندک تفاوتی آمده است و نقل شده است که مردم در پاسخ گفتند: «ألْبَقَیَّةُ وَ الْحَیاةَ؛ یعنی ما بقا و زندگی را می‌خواهیم (نه جنگ و شهادت)»
(2). اسد الغابة، ج 2، ص 13