عاشورا ریشه‌ها، انگیزه‌ها، رویدادها، پیامدها صفحه 168

6- تنگنای اقتصادی مخالفان ..... ص : 196

یعقوبی- مورّخ مشهور- از حضرت رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله روایت کرده است، که فرمود:

«اذَا بَلَغَ بَنُو أَبِی الْعَاصِ ثَلثِینَ رَجُلًا جَعَلُوا مَالَ اللَّهِ دُوَلًا وَ عِبَادَهُ خَوَلًا وَ دِینَهُ دَخَلًا؛ آنگاه که فرزندان ابوالعاص (پسر امیّه) به سی تن برسند، بیت المال را در انحصار خود قرار می‌دهند و بندگان خدا را برده خویش، و دین خداوند را مایه فریب می‌سازند». «1»

این سه اصل پایه‌های حکومت‌های استبدادی است که حکومت بنی‌امیّه بر اساس آن شکل گرفته است.

معاویه که در سال‌های اوّل حکومتش با سیاستی مزوّرانه پا به میدان نهاد و با بذل و بخشش‌های فراوان و تظاهر به بردباری و چشم‌پوشی از دشمنانش، سعی در به سازش کشاندن آنان داشت و به هر شکل می‌خواست همگان در برابر حکومت او سر تسلیم فرود آورند و یا حدّاقل سکوت کنند؛ پس از استحکام پایه‌های حکومتش سیمای واقعی خویش را نمایان ساخت و شدیدترین فشارهای اقتصادی را بر مردم بی‌نوا روا داشت.

وی با این که ثروت‌های عمومی و دارایی‌های کشور اسلام را به رایگان تقدیم موالیان و نزدیکان خویش می‌کرد، با وضع مقرّرات سنگین اقتصادی نسبت به مخالفان خویش، چنان عرصه را بر آنان تنگ کرده بود که بسیاری از مردم با فقر و فلاکت دست و پنجه نرم می‌کردند.

او این کار را برای این انجام می‌داد تا احدی به فکر قیام بر ضدّ او نیفتد. «2»

این سیاست در دوران یزید نیز ادامه یافت تا جایی که نسبت به افرادی چون

__________________________________________________
(1). تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 172 و شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 3، ص 56
(2). رجوع کنید به: عقد الفرید، ج 4، ص 259