عاشورا ریشه‌ها، انگیزه‌ها، رویدادها، پیامدها صفحه 45

شد و بانوان مدینه را جهت گریستن بر حمزه دعوت کرد. «1» و به همین دلیل بود که حضرت زهرا علیها السلام در رحلت جانگداز رسول خدا صلی الله علیه و آله شبانه روز می‌گریست «2» وحضرت علی بن الحسین علیهما السلام در شهادت پدر بزرگوارش سالیان دراز گریان بود. «3»

و لکن هر چند آثار مثبت گریه در پالایش روح انسان و حتّی تکامل آن و دیگر فواید طبّی آن، قابل انکار نیست، ولی چنین تحلیلی هرگز نمی‌تواند سرّ این همه تأکید و سفارش ائمّه اطهار علیهم السلام برای گریستن بر امام حسین علیه السلام و وعده ثواب‌های فراوان آن باشد. این تحلیل یک اشتباه بزرگ است، هر کس روایات اسلامی را در این زمینه بخواند، می‌داند هدف مهمّ دیگری در کار بوده است.

***

2- درک ثواب و رسیدن به شفاعت اهل بیت علیهم السلام ..... ص : 68

در این تحلیل مردم برای استفاده از ثواب و رسیدن به شفاعت ائمّه اطهار علیهم السلام مجالس عزا به پا کرده و بر آنان می‌گریند.

ضعف و سستی این تحلیل نیز به خوبی روشن است؛ زیرا فرض ثواب برای عملی، فرع وجود حکمت و مصلحت در نفس آن عمل است. تا عملی دارای مصلحت و حکمتی معقول نباشد ثوابی در بر نخواهد داشت. در این مبحث ما به دنبال فلسفه عزاداری یعنی مصلحت و حکمت این عمل هستیم. طبعاً سخن از ثواب که در ردیف معلولات حکم است نه علل آن، در این مرحله جایی ندارد.

به علاوه، آیا ممکن است در طول تاریخ احساسات میلیون‌ها انسان را فقط به خاطر تحصیل ثواب تحریک کرد و آنان را گریاند؟ راستی اگر عشقی در کار نباشد و

__________________________________________________
(1). وسائل الشیعة، ج 2، ص 70 و تاریخ طبری، ج 2، ص 210
(2). بحارالانوار، ج 43، ص 155 و 175
(3). همان مدرک، ج 44، ص 284