عاشورا ریشه‌ها، انگیزه‌ها، رویدادها، پیامدها صفحه 452

به جز عون و محمد، دو تن دیگر از خاندان جعفر طیار به نامهای «عبیداللَّه بن عبداللَّه بن جعفر» «1» و «قاسم بن محمد بن جعفر» در رکاب امام علیه السلام در روز عاشورا به فیض شهادت نائل آمدند.

107- فرزندان امیرمؤمنان علیه السلام ..... ص : 489

1. عبداللَّه بن علی ..... ص : 489

مادرش «ام البنین» است. او از برادرش حضرت ابوالفضل علیه السلام هشت سال کوچکتر است و در وقت شهادت امیرمؤمنان علیه السلام 6 ساله بوده است و در روز عاشورا بیست و پنج سال داشت.

پس از شهادت عده‌ای از بنی‌هاشم، حضرت ابوالفضل علیه السلام برادران خویش- عبداللَّه، عثمان و جعفر- را احضار کرد و فرمود: بروید جان خود را فدای برادر و امام خویش نمایید تا شما را در پیشگاه خدا به حساب آورم وانتقام شما را از دشمنان بگیرم. «2»

عبداللَّه که از دیگران بزرگتر بود به میدان رفت و این رجز را خواند:

أَنَا بْنُ ذِی النَّجْدَةِ وَالْأَفْضالِ ذَاکَ عَلِیٌّ الْخَیْرِ فِی الْأَفْعالِ

__________________________________________________
(1) او نیز فرزند «خوصاء» دختر حفصة است. (مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 106)
(2). طبری و ابن اثیر در اینجا اشتباه بزرگی کرده‌اند و عبارت را این گونه نقل کرده‌اند: «تَقَدَّمُوا حَتَّی أَرِثَکُمْ؛ بروید شهید شوید تا از شما ارث ببرم». (تاریخ طبری، ج 4، ص 342؛ کامل ابن اثیر، ج 4، ص 76) این جمله گذشته از آنکه از شخصیتی چون قمر بنی‌هاشم با آن همه معرفت و ایثار قابل قبول نیست، اصولًا موردی ندارد، زیرا مادر آنها ام البنین زنده بود و تا وقتی که مادر زنده باشد برادر وارث نیست. بلکه عبارت صحیح این است: تَقَدَّمُوا حَتّی أَرَاکُمْ قَدْ نَصَحْتُمْ لِلَّهِ وَلِرَسولِهِ یعنی جلو بیفتید تا شما را ببینم (با فداکاری خود) برای خدا و رسولش خیرخواهی نمودید. (اعیان الشیعة، ج 1، ص 608). احتمال دارد که در نسخه اصلی «حَتّی أَثْأَرَکُمْ» بوده است که به معنی انتقام گرفتن است ولی طبری و ابن اثیر آن را به اشتباه «حتّی أَرِثَکُمْ» نقل کرده‌اند