زیبایی شناسی حماسه عاشورا صفحه 184

روضه و روضه خوانها در زمان ناصرالدین شاه، به اندازه ای بود که محمدحسن خان اعتمادالسلطنه، نذر کرده بود که هر سال در شب عاشورا، چهل منبر روضه رود.(1) جالب است که در محرم سال 1300 ه .ق، سیزده منبر از چهل منبر معهود در پامنار و در خانه اعیان و علما برپا شده بود. شاه نیز تشکیل مجلس روضه و شرکت در آن را در محرم بر خود واجب میدانست و حتی در گشت و گذارهای بی شمارش به گوشه کنار کشور، آن را ترک نمیکرد.(2)

سخنرانی و سخنوری

سخن، موهبت بزرگ خداوند به انسان و از عوامل اصلی امتیاز و برتری او نسبت به حیوانات است. آدمی با سخن گفتن، با همنوع خود ارتباط برقرار می کند؛ نیازهای خود را برطرف می سازد؛ مقصود و منظور خود را به دیگران می فهماند؛ اندازه جایگاه و شخصیت خود را نمایان ساخته، به تصویر می کشد؛ خویش را تخلیه روانی می کند؛ دانش ها و تجربه ها و حتی احساساتش را به دیگران منتقل می سازد و در تأثیرگذارترین حالت هایش چون سحر عمل می کند، و شنونده را در مسیری که دلخواه اوست قرار می دهد؛ تا آنجا که در حدیث نبوی9 آمده است:

«إِنًَّ مِنَ الْبَیانِ لَسِحْراً؛ همانا که برخی از سخن ها، [چون] سحر هستند.»(3) اینجاست که سخن، مصداقی از هنر شده، جاذبه و تأثیرگذاری خود را

1- [1] . مقدمه کتاب روضه الشهدا، ص 38، به نقل از: اعتمادالسلطنه، روزنامه خاطرات، ص 203.
2- [2] . همان، صص 38 و 39. به نقل از: دوست علی خان معیر الممالک، یادداشت هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه ، ص 46.
3- [3] . متقی هندی، کنز العمال، ج 1، ص 394، ح 8002.