- دیباچه 1
- بخش نخست: زیبایی شناسی 8
- چیستی زیبایی 8
- انواع زیبایی 15
- زیبایی در آیات و روایات 19
- ضرورت وجود زیبایی در زندگی بشر 30
- نگاهی به پیشینه توجه به عنصر زیبایی و بحث درباره آن 32
- زیبایی جهان هستی و انسان 35
- خداوند، زیبا و سرچشمه زیباییها 41
- تأملی در سمت و سوی بحث زیبایی شناسی حماسه عاشورا 44
- بخش دوم: حماسه عاشورا و موضوع زیبایی شناسی 44
- نقش زیباییها در جاودانگی عاشورا 45
- نهضت عاشورا به مثابه هنر 48
- شناخت زیبایی های عاشورایی به قرینه تقابل 51
- تأملی در جمال «صورت» در واقعه عاشورا 52
- ضروت بحث از زیبایی های حماسه عاشورا 56
- اشاره 59
- الف) خطابه ها 60
- بخش اول: زیبایی های حسّی 60
- ب) شعر 65
- ج) رجز 73
- د) زیبا سخن گفتن، حتی با دشمنان و مخالفان 77
- ه_) دعا و نیایش (از منظر الفاظ و موسیقایی آن) 81
- و) تلاوت قرآن 84
- بخش دوم: زیباییهای معنوی (اخلاقی و رفتاری) 87
- الف) عشق 87
- اشاره 87
- ب) رضا 92
- ج) احسان 97
- د) اخلاص 101
- ه) دانش نسبت به اقدام خود 104
- و) ایجاد تناسب میان رفتار و پیشینه درخشان خانوادگی (آباء و اجدادی) 107
- ز) ادب 108
- ح) ایثار 112
- ط) حلم و بردباری 115
- ی) صبر و شکیبایی 117
- ک) فتوت و جوانمردی 122
- ل) اهتمام به نماز 126
- ن) اهتمام به حق الناس و حقوق مالی دیگران 134
- ص) وفاداری 136
- ع) آزادگی 139
- ض) شهادت 149
- ق) خدادیداری (لقاءالله) 153
- اشاره 158
- شعر 160
- اشاره 160
- الف) شعر حماسی 164
- ب) مدیحه 168
- ج) اشعار عرفانی 169
- د) مرثیه 173
- روضه 180
- سخنرانی و سخنوری 184
- منبر 188
- خوش آوازی در مداحی 189
- خوش آوازی 189
- خوش آوازی در روضه خوانی 196
- موسیقی 197
- تعزیه 206
- اشاره 206
- مؤلفه ها و عناصر تعزیه 213
- سینه زنی 228
- گریه 234
- اشاره 234
- الف) گریه ناشی از علاقه طبیعی انسان به خود و متعلقات خود 235
- د) گریه بر مظلوم 236
- ج) گریه ای که از فضیلت طلبی و کمال خواهی ناشی میشود 236
- نقاشی 240
- پرده خوانی 245
- خوش نویسی و خطاطی 251
- رسانه و جایگاه و رسالت او در میان جامعه اسلامی ما 267
- رسانه و نگاه زیبایی شناسانه به حماسه عاشورا 282
- موضوعات پیشنهادی برای رسانه و برنامه سازان صدا و سیما 289
- موضوعات راهبردی: 289
- راهکارهای برنامه سازی: 290
جایی که روایت ها، مصیبت ها و سوگ ها بیان می شوند، موسیقی، بیشتر حالت حماسه و عاشقانه به خود می گیرد تا افسردگی و محزونی، منتها این احساس شنونده است که از شنیدن وقایع جانگداز، احساس غم در موسیقی می نماید، در حالی که در نمونه های بسیاری از آهنگ های مراسم عزاداری، به خصوص وقایع کربلا احساس حرکت نغمات، امیدافزاست و جمله های موسیقی، حالت و فضایی سرشار از نشاط و زندگی دارند».(1)
تعزیه
اشاره
تعزیه در لغت به معنای عزاداری است و در اصطلاح، قسمی نمایش مذهبی است که از دیرباز در میان شیعیان اجرا میشده است. موضوع تعزیه، ذکر مصایب و شدایدی است که بر خاندان پیامبر اسلام رفته، اما رویدادهای اصلی تعزیه _ که در ایام محرم اجرا میشود _ مربوط به شهادت سرور شهیدان، حضرت امام حسین7 و یارانش در واقعه کربلا است.
تعزیه ظاهراً در آغاز به ابتکار معزالدوله احمد بن بویه (حکومت 354 _ 320ه .ق) از سلاطین آل بویه پدید آمد. معزالدوله که پیرو مذهب شیعه بود، پس از تصرف بغداد و تسلیم خلفای عباسی مقرر داشت، هر ساله ده روز اول محرم بازار بغداد تعطیل شود و مردم با نصب علامتها و پارچههای سیاه به برپایی مراسم عزاداری بپردازند.
این رسم در دوره سلجوقیان جنبه عمومیتری یافت و به صورت
1- [1] . تاریخ ادبیات و هنر ایران، ص 269.