زیبایی شناسی حماسه عاشورا صفحه 236

ب) گریه ای که ریشه در اعتقادات دارد

مانند آن چه در حال مناجات حاصل میشود و شخص از خوف خدا میگرید، چنانچه امام سجاد7 فرمود: محبوب ترین قطره نزد خداوند متعال، قطره اشکی است که مخلصانه در تاریکی شب و از ترس خدا ریخته شود.(1)

ج) گریه ای که از فضیلت طلبی و کمال خواهی ناشی میشود

مانند گریه ای که در فقدان معلم و مربی اخلاق و پیامبر و امام رخ میدهد. این گریه از آن روست که ما در عمق وجودمان، کمال و رشد را تحسین میکنیم و از بودن آن کمالات، ذوق زده میشویم و از فقدان آن ناراحت. گاهی در مراسم عزاداری، گریههایی از این نوع وجود دارد؛ مثلاً درباره شجاعت و وفاداری حضرت عباس7 به امام حسین7 سخن گفته میشود و ما با شنیدن آن اشک میریزیم. پس از رحلت حضرت رسول9 امّ ایمن گریه میکرد؛ خلیفه دوم از او پرسید: چرا گریه میکنی؟ مگر نه این است که رسول خدا در پیشگاه خداوند است؟ ام ایمن پاسخ داد: گریه من به خاطر آن است که دست ما از وحی و اخبار آسمان کوتاه شد.

د) گریه بر مظلوم

این گریه به دلیل ظلمی است که بر مظلومی رفته است؛ همانند گریه رسول خدا9 بر امام علی7، و گریه و عزاداری مسلمانان بر امام حسین7. این گریه گاهی جهت گیری سیاسی نیز داشته و حامل پیام سیاسی نیز