تجلی قرآن در حماسه عاشورا صفحه 104

الْمُنکَرِ»؛(1) در سوره مبارکه توبه نیز آمده است: «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ».(2)

سرانجام در سوره مبارکه حج، اهمیت و والایی این فریضه، چنین بازگو شده است: «اَلَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلاهَ وَ آتَوُا الزَّکَاهَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنکَرِ».(3)

هر چند بررسی عمیق این آیات و اهمیت فوق العاده امر به معروف در قرآن و نیز تأثیرگذاری آن، نیازمند مجال گسترده تری است، به نظر آنچه که یاد شد، اندکی از اهمیت و جایگاه این فریضه را در قرآن بازگو می نماید.

امر به معروف و نهی از منکر و حماسه حسینی

اشاره

رفتار امام حسین علیه السلام در حماسه عاشورا، چونان امام و فرد آگاه به فرامین و حقایق ناب قرآنی، شرح و تبیین جامع و کامل آیات مربوط به امر به معروف و نهی از منکر است.

امام حسین علیه السلام در موارد فراوانی از نهضت خود، به این اصل اساسی و فریضه مهم اشاره و استناد می نمایند. در زمان معاویه، علایم و قراینی نشان می داد که امام حسین علیه السلام خویش را برای قیام آماده می کند. وی صحابه پیغمبر را در مِنی گرد آورد و برای آنان صحبت کرد و از اوضاع جاری، اظهار ناخشنودی نمود. آن حضرت در پایان خطبه فرمود: «اللّهمّ إنّک تعلم أنّه لم یکن ما کان منّا تنافُساً فی سلطان و لا التماساً من فضول الحطام و لکن

1- . آل عمران/ 110: «شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدیدار شده اید: به کار پسندیده فرمان می دهید، و از کار ناپسند بازمی دارید».
2- . توبه/ 71: «و مردان و زنان باایمان، دوستان یکدیگرند، که به کارهای پسندیده فرامی خوانند و از کارهای ناپسند بازمی دارند».
3- . حج/ 41: «همان کسانی که چون در زمین به آنان توانایی دهیم، نماز را برپا می دارند و زکات می دهند و به کارهای پسندیده فرامی خوانند».