تجلی قرآن در حماسه عاشورا صفحه 50

بخش پایانی پاسخِ امام حسین علیه السلام ، به این آیه اشاره دارد: «مَا أَشْهَدتُّهُمْ خَلْقَ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ وَ لا خَلْقَ أَنْفُسِهِمْ وَ مَا کُنتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّینَ عَضُداً».(1)

مفاد آیه، بیانگر سنت خداست که او هرگز گمراهان را به یاری خود برنمی گزیند.(2)

به نظر می رسد که امام حسین علیه السلام در این سخن از پدر بزرگوارش امیرالمؤمنین علیه السلام پیروی نموده است؛ همو که پس از بیعت عمومی مردم با ایشان، از پذیرش پیشنهاد مشروط معاویه سر باز زد؛ زیرا معاویه گفته بود: اگر علی علیه السلام منصب پیشینم را که عثمان به من داد، ابقا نماید با او بیعت می کنم. حضرت علی علیه السلام پس از رد پیشنهاد او، در پاسخ فردی که نزدشان برای پذیرش شرط معاویه میانجی گری می نمود، این آیه را تلاوت فرمود: «وَ مَا کُنتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّینَ عَضُداً».(3)

ب - الگویی چونان پیامبر

یکی از خطبه های معروف امام حسین علیه السلام ، سخنرانی ایشان در برابر لشکر «حر» است. امام علیه السلام این خطبه را پس از ستایش خداوند بزرگ و نقل کلام گهربار جد گرامی اش، چنین آغاز می نماید: هان ای مردم، همانا رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر که حاکم ستم پیشه ای را ببیند که عهد و قوانین الهی را زیر

1- . کهف/ 51: «و [من] آنان [شیطان و ذریه اش] را نه در آفرینش آسمانها و زمین به شهادت طلبیدم و نه در آفرینش خودشان. من آن نیستم که گمراه گران را همکار خود بگیرم».
2- . گفتنی است برخی تفاسیر مانند نور الثقلین، ذیل این آیه به گفتگوی میان امام حسین علیه السلام و عبیدالله بن حر اشاره نموده اند. نک: علی بن جمعه حویزی، نور الثقلین، ج3، صص268-269.
3- . نک: محمد بن حسن طوسی (شیخ طوسی)، الامالی، تحقیق مؤسسه بعثت، ص87 ؛ محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل ابی طالب، ج2، ص375؛ هاشم بحرانی، حلیی الابرار فی أحوال محمد و آله الاطهار، تحقیق غلامرضا مولانا بحرانی، ج2، ص282؛ عبدالحسین امینی، الغدیر، ج6، ص142؛ محمدباقر محمودی، نهج السعادی فی مستدرک نهج البلاغه، ج1، ص226.