بازشناسی نهضت عاشورا صفحه 122

نیازمند این هستیم که خیلی جدی و عمیق اسوه های حق و معیارهای آن را به مردم معرفی نمائیم.

3 ) جابجایی الگوها

عامل سومی که در نهضت عاشورا نقش مهمی بازی کرد، جا به جا شدن الگوهای برجسته و الگوهای پذیرفته شده ی جامعه بود. این نکته را نیز در بیانات امام علیه السلام به وضوح مشاهده می کنیم، آن حضرت به مسأله ی یزید استناد می کند، نسبت یزید را به معاویه و معاویه را به ابوسفیان و عثمان توضیح می دهد و می فرماید این ها آمدند و به تدریج، الگوهای مورد توجه جامعه ی دینی را عوض کردند و چون مردم هم ذائقه ی فهم بسیاری از امور را ندارند، این ها را پذیرفتند. همین سخنان را دیگر همراهان امام علیه السلام ، نظیر حضرت سجاد علیه السلام ، و حضرت زینب کبری علیهاالسلام هم در مجالس عبیداللّه و یزید بیان فرموده اند. وقتی که الگوها جا به جا شوند، افراد ناشایست در بالاترین سطح حاکمیت جامعه قرار می گیرند و خودشان را افضل افراد معرفی می کنند. چنان الگوها جا به جا می شود که حضرت سجاد علیه السلام در مسجد جامع دمشق، خود را معرفی می کنند که «انا ابن مکه و منی انا بن زمزم و الصفا انا بن من حمل الزکاه باطراف الرّدا و...»(1).

وضعیت بدان جا منتهی شده بود که جامعه نمی توانست الگوهای مناسب خودش را پیدا کند، و در همین راستاست که حضرت خودش را به عنوان الگو معرفی می فرماید: «نحن اولی بولایه هذا الامر من هؤلاء المدعین مالیس لهم السائرین فیکم بالجور و العدوان و...»(2).