- پیش گفتار 1
- اشاره 3
- بخش اول: ماهیت و رویکردها 3
- اشاره 4
- واقعه ی کربلا ، زاویه و شاخصه 4
- الف - قیام برای شفاعت امت 5
- ب - مخاصمه بر سر قدرت 6
- ج - براندازی نظام موجود و تشکیل حکومت اسلامی 7
- د - حرکتی دموکراتیک در پاسخ به خواست مردم در این تفسیر، قیام، ماهیتی دموکراتیک داشته و پاسخ مثبت به دعوت مردم است تا زمانی که مردم به دعوت خویش وفادار بوده اند و آن گاه که مردم از دعوت خود صرف نظر کرده اند، رهبری قیام خود پیشنهاد ترک مخاصمه و رفع تشنج نموده است. 9
- شاخصه ی شناخت 11
- اشاره 11
- ه - قیامی الهی در دفاع از کیان اسلام از این منظر، نهضت عاشورا ماهیتی الهی داشته و در راستای دفاع از کیان اسلام و قوانین قرآن، آگاهانه و مسؤولانه صورت گرفته است. 11
- الف - جهان بینی توحیدی 12
- ج - امامت 12
- ب - جامعیت و کمال دین 12
- د - حکومت 12
- اشاره 13
- منشور قیام 13
- ه - امر به معروف و نهی از منکر و جهاد 13
- ب - در آغاز حرکت 14
- الف - دعوت به بیعت 14
- ج - در پاسخ به مردم کوفه 14
- د - هنگام برخورد با حرّ 15
- ه - برخورد با عمر سعد 15
- ز - هنگامه ی شهادت 16
- و - هنگامه ی نبرد 16
- مقدمه 17
- ماهیت شناسی و رویکرد هدف شناسانه به نهضت عاشورا 17
- اشاره 17
- الف - ماهیت شناختی 19
- ماهیت قیام حسینی 19
- 1 ) قیام انفجاری 21
- 2 ) برخورد دو عصبیت عربی 22
- نقد دیدگاه 22
- نقد دیدگاه 25
- نتیجه 26
- 3 ) حرکت سیاسی قدرت دیدگاه دیگری وجود دارد که از زاویه ی فلسفه ی سیاسی به واقعه ی قیام اباعبداللّه می نگرد و آن را استفاده ی بهینه ی امام حسین علیه السلام از یک موقعیت استثنایی جامعه ی اسلامی آن روز یعنی «حرکت سیاسی قدرت» می داند. طرف داران این نظریه از سید مرتضی تنزیه الانبیاء گرفته تا برخی از نویسندگان معاصر، بسیارند. از جمله کورت فریشلر در کتاب خود امام حسین و ایران از موضوعی آغاز کرده است که برای مورّخین ما بی سابقه است. او از عزیمت امام حسین علیه السلام به سوی هدف نهایی ایران (ری) برای تشکیل حکومتی سخن می گوید که طرف داران متنفذ ایشان و در رأس آنها «گیو» پسر رستم فرخزاد مقدمات یک حرکت سیاسی قدرت را در ایران ایجاد کرده اند آماده ی تحویل به امام علیه السلام می باشد. وی دعوت کوفیان و بصریان را در ضمیمه ی این اقدام ایرانیان می داند. چنان که امام اگر به قصد کوفه از مکه حرکت کرده است تنها به عنوان این است که آنجا لشکرگاه است. یعنی میعاد همه ی طرف داران عراقی امام تا از آنجا به مقر اصلی یعنی ری بروند. 27
- نقد دیدگاه 28
- 4 ) قضای الهی در کنار این ها دیدگاه مشیت الهی را می بینیم که همچون سایر موارد مسأله ی شهادت امامان علیهم السلام ، به خصوص نهضت و شهادت اباعبداللّه علیه السلام را صرفا به داعی قضای الهی و مشیت خداوند می داند. 29
- نقد دیدگاه 30
- 5 ) دموکراسی 31
- ب - هدف شناسی 33
- نقد دیدگاه 33
- 1 ) تشکیل حکومت (اقتدارگرا، دموکراسی و غیره) 34
- نقد دیدگاه 36
- 2 ) اصلاح و نجات 36
- نقد دیدگاه 38
- 3 ) فدا - کفاره 39
- حسین علیه السلام شهید همه ی ادیان 41
- حسین علیه السلام معلم فداکاری در تاریخ 42
- نقد دیدگاه 43
- 4 ) احیاگری (روحیه ی شهادت خواهی - ارزش های دینی) 44
- نقد دیدگاه 46
- دیدگاه مختار 47
- نتیجه 49
- جستارهای انسان شناختی در نهضت عاشورا 50
- اشاره 50
- عاشورا، حادثه ای فراتر از زمان 51
- هدایت گری انسان در نهضت عاشورا 52
- جانمایه ی حرکت، شکست ترس 53
- اشاره 53
- مبانی انسان شناختی نهضت عاشورا 53
- 1 ) انتقال آگاهی انسانی به جامعه 54
- 2 ) عدم یأس امام حسین از هدایت گری جامعه 54
- 3 ) انتقال مفاهیم معرفتی 55
- گوناگونی تحلیل ها در واقعه ی عاشورا 56
- رسالت مبلغان شریعت 59
- عظمت حادثه ی عاشورا 60
- نهضت عاشورا، نهضتی موفق 61
- مقدمه 63
- مبانی عرفان حسینی 63
- اشاره 63
- نقش تبلیغ بصیرت بخش در ایجاد مصونیت در جامعه ی دینی 66
- شناخت ویژگی های عرفان حقیقی در پرتو نهضت عاشورا 69
- عرفان حسینی در دعای عرفه 69
- عرفان حسینی در صبح عاشوا 71
- مبانی و مؤلفه های عرفان حسینی 71
- عرفان حسینی در لحظه ی شهادت 72
- عاشورا در ادبیات عرفانی تاریخ اسلام 73
- بستر شکل گیری عرفان های جعلی در عصر حاضر 75
- گستره و میزان توسعه ی عرفان های جعلی در ایران 76
- عرفان های جعلی، منشأ انحرافات عقیدتی 77
- نمادگرایی، راه کار تبلیغ عقاید عرفان های جعلی 78
- مقایسه ی عرفان حسینی با عرفان های جعلی 79
- نتیجه گیری 83
- مبانی روان شناختی حماسه کربلا در پدیداری نگرش های متعالی دینی 84
- اشاره 84
- شعار اصلی رسول خدا صلی الله علیه و آله 85
- دین، متکفل همه ی اصول تربیتی 86
- الگوهای تربیت شده ی تاریخ 87
- برخورداری از بصیرت 87
- نقش الگویی امام حسین علیه السلام در پدیداری نگرش های متعالی 89
- تعهد به آموزه های دینی 89
- نقش یاران امام حسین علیه السلام در پیدایی نگرش های متعالی 91
- اشاره 94
- بخش دوم: شرایط تاریخی 94
- مدخلی بر موضوع 95
- شرایط تاریخی و شیوه ی مبارزاتی امام حسین علیه السلام 95
- شرایط تاریخی نهضت عاشورا 96
- تحلیلی از وضعیت نهاد حاکمیت و جامعه 99
- تأثیر نهاد حاکمیت بر جامعه 101
- وضعیت غم بار جامعه در عصر اموی 102
- انحراف در تفکر دینی جامعه 104
- اشاره 104
- 1 ) انحراف در مفهوم اطاعت 105
- 2 ) انحراف امت در برداشت از کلمه ی بیعت 105
- 3 ) فقدان ارتباط با رهبری دینی 106
- مردمی فاقد قدرت تحلیل 107
- برایند تحلیل جامعه شناختی فوق 109
- نهضت عاشورا، خیزش در دوره سکون 110
- نهضت عاشورا، مدرسه ی عزت 111
- اشاره 112
- شیوه ی مبارزاتی امام حسین علیه السلام 112
- 2 ) خروج از عراق و رفتن به مکانی دیگر 113
- 1 ) تلاش فرهنگی آمیخته با تقیه 113
- 3 ) راه اصلی و شیوه ی مبارزاتی عمده 114
- پاسخ مساعد به مردم کوفه 114
- دعوت به حق در متن مبازره 115
- استقبال از شهادت 115
- اشاره 117
- تحلیلی جامعه شناختی از نهضت عاشورا و نگاهی 117
- 1 ) درهم ریختن مرز میان عزت و ذلت 118
- 2 ) درهم ریختگی معیارهای حق و باطل 120
- 3 ) جابجایی الگوها 122
- نتیجه گیری 123
- 4 ) نزاهت و عدم نزاهت قدرت 123
- حرکتی آگاهانه 125
- امام خمینی قدس سره و مسأله ی قدرت 126
- قدرت مدرنیته 126
- نمونه ی عینی اجتماعی 128
- عقلانیت نهضت اباعبدالله علیه السلام 130
- اشاره 130
- بخش اول: عقلانیت مبارزه 131
- عاشوراهای مکرر 131
- اشاره 131
- ب - جامعه و تاریخ در بخش جامعه و تاریخ چند نکته خودنمایی می کند. 132
- اشاره 132
- الف - رهبری مبارزه 132
- 1 ) مسأله ی رهبری جنبش 133
- 2 ) دکترین آگاهی بخش 136
- 3 ) شبکه ی پیام سریع و مطمئن 138
- 4 ) عناصر انسانی 139
- 5 ) پایگاه اجتماعی قوی 143
- 6 ) عنصر زمان و مکان 146
- بخش دوم: شناخت امام حسین علیه السلام 148
- بنیاد های شکل گیری عاشورای حسینی 154
- اشاره 154
- علل نهضت عاشورا 155
- شرایطی که باید رعایت شود 157
- کوشش بر تشریح اهداف امام حسین علیه السلام 157
- جایگزین کردن شیوه ای به جای شیوه ی دیگر 158
- برحذر داشتن مردم، توسط فقها، از کارهای نامناسب 159
- ویژگی های این نهضت 160
- نتایجی که این نهضت توانست به بار آورد 161
- فلسفه ی تکرار مراسم عزاداری امام حسین علیه السلام 162
- تذکر نکته ای 163
- شرایطی که باید متصدیان دارا باشند 163
- عوامل تحریف وقایع عاشورا 165
- شبیه خوانی، هنری مطلوب و پسندیده 167
- نکاتی که باید در تعزیه ها رعایت شود 168
- مورد لطف قراردادن شاعران از سوی امامان علیهم السلام 168
- عدم تأثیر انگیزه ی درست در خوبی کار 170
- اذن بعضی از فقها 171
- عنوان تشیع یک مسأله ی جهانی است 172
- بخش سوم: اهداف و آثار 173
- اشاره 173
- مقدمه 174
- نهضت عاشورا ماندگارترین الگوی مبارزه ی حق علیه باطل 174
- بخش اول: تأثیر جهاد در ماندگاری دین 175
- اشاره 175
- اصول مبنایی در جهاد 176
- الف - حق گزینی 176
- ب - شیوه ی تربیتی اسلام 178
- ج - توجه به امنیت اجتماعی 179
- رابطه ی جهاد با عدالت 182
- وجهه ی الهی داشتن 182
- جهاد مهد تبلور ارزش ها 183
- اشاره 185
- بخش دوم: تأثیر شهادت در ماندگاری دین 185
- تصویر زیبایی از مرگ 186
- درس آموزی از عاشورا 187
- باور به کارامدی شهادت در احیای دین 187
- بخش سوم: تأثیر پیام جهاد و شهادت در ماندگاری دین 189
- اشاره 189
- الف - آزادی بخشی 190
- ب - دفاع از حق 192
- ج - خلوص در عمل 193
- اشاره 193
- ثمره ی خلوص 194
- جهاد و شهادت برای احیای دین 194
- نقش پیام آوران کربلا در رساندن پیام جهاد و شهادت 196
- بی اندازه شدن شقاوت و قساوت 197
- کارامدی جهاد و شهادت در عصر حاضر 198
- نتیجه گیری 199
- اشاره 201
- دفاع از کرامت انسانی 201
- پیروزی پیروان حق در قرآن خداوند مقرر کرده است که: حتما من و فرستادگانم چیره خواهیم گشت. آری، خداوند نیرومند و شکست ناپذیر است (مجادله، 21). و یاری کردن مؤمنان بر ما فرض است (روم، 47). 202
- نوع نگاه به انسان 202
- نگاه قرآن به انسان 203
- مسؤولیت پذیری انسان 205
- جایگاه انسان در اندیشه ی حسینی علیه السلام 205
- جایگاه حسین علیه السلام در کلام نبوی 206
- بهره گیری از سیره نبوی و علوی علیه السلام 206
- فتنه ی سردسته ی حزب اموی 208
- دفاع از کرامت انسانی 208
- تلاش معاویه برای نابودی اسلام 210
- حیات ابدی شخصیت رسالی حسین علیه السلام 212
- چهره ی سراسر منکر یزید 212
- نابودی همیشگی راه و مرام یزید 213
- ثمره ی قیام حسینی علیه السلام 215
- نتیجه ی سخن 217
- مدخلی بر بحث 219
- احیاگری و جنبش احیاگرانه ی امام حسین علیه السلام 219
- احیاگری چیست؟ 220
- احیاگری در کتاب خدا و سنت معصومان 222
- آیا دین حق می میرد؟ 224
- اما اندیشه ی دینی چگونه است؟ 225
- پیشینه ی افول اندیشه ی دینی 227
- لزوم تجدید ساز واره تفکر دینی 228
- ویژگی ها و خصلت های لازم در احیاگران دینی 232
- امام حسین علیه السلام در قله ی احیاگری و اسوه ی احیاگران 234
- لزوم تناسب عمل احیاگری با عصر و زمانه 235
- تناسب عمل احیاگری حسین بن علی علیه السلام با بایسته های زمانه 238
- احیاگری نیاز زمانه ی ما 240
- راهی مهم برای تحقق احیاگری 241
- نویدی بر تحقق بسیج احیاگرانه 242
- راه کارهایی دیگر در احیاگری 244
- دستیابی به عزت اجتماعی 246
- اشاره 246
- مبنای عزت 247
- عزت، شعار کلیدی امام حسین علیه السلام 247
- امام خمینی قدس سره الگوی دست یابی به عزت در دوره ی معاصر 248
- امام حسین علیه السلام ، الگوی همواره ی تاریخ 249
- مؤلفه های دست یابی به عزت اجتماعی 251
- اهم و مهم نمودن اهداف 252
- نهضت امام حسین علیه السلام ، تقابلی با مدیریت های ناسالم 254
- تبلیغات سوء 258
- اشاره 260
- آثار و برکات نهضت عاشورا و وظیفه ی تاریخی ما 260
- علم امام به حوادث آینده 261
- تفاوت انسان ها در سطح دریافت ها 265
- لزوم دست یابی به شیوه ای نوین 268
- تکلیف و وظیفه ی ما 269
- تأثیر و نقش بزرگ امام حسین علیه السلام 271
- جلوه ای از نتایج و دستاوردهای نهضت عاشورا 277
- طرح مسأله 277
- نگاهی گذار بر حاکمیت جریان نفاق 283
- بخش اول: نتایج و دستاوردهای نهضت عاشورا در عرصه ی اندیشه و نظر 283
- افشای خط نفاق و وجوب پیروی از امام معصوم علیه السلام 286
- بخش دوم: دست آورد نهضت عاشورا در عرصه ی عمل 289
- ایستادگی در برابر جریان باطل در طول حیات شیعه 289
- انقلاب اسلامی ایران ثمره ی عملی نهضت عاشورا 292
- عاشورا زمینه ساز حکومت صالحان 295
- بخش چهارم: درس ها و عبرت ها 299
- اشاره 299
- درس های عاشورا در نگاه امام خمینی قدس سره 300
- درس های عاشورا 302
- 1 ) رابطه دین و سیاست و لزوم برخورداری از بینش سیاسی 302
- 2 ) لزوم فداکاری در راه احیای شریعت 304
- 4 ) چگونگی مبارزه، انقلاب و تسلیم نشدن 305
- 3 ) درس جاودانگی در پرتو شهادت 305
- 5 ) تحمل مصیبت ها 306
- 6 ) درس شجاعت 307
- اشاره 308
- انقلاب اسلامی و نهضت عاشورا 308
- 7 ) ادای تکلیف در هر صورت 308
- 1 ) الگوگیری از نهضت عاشورا 309
- همخوانی انقلاب اسلامی و نهضت عاشورا در هدف 310
- همسانی زمینه ی پیدایش انقلاب اسلامی با نهضت عاشورا 310
- خوف از شکست انقلاب 311
- امام خمینی قدس سره و احیای عاشورا 312
- 2 ) بیان فلسفه ی عزاداری 313
- 1 ) سفارش به بهره برداری در جهت اهداف عاشورا 313
- الف - بسیج مردم برای حفظ اسلام 314
- ج - افشاگری ظالم و مقابله با ستم در مجالس سیدالشهدا علیه السلام 315
- ب - تهییج عواطف در جهت شهادت دوستی 315
- د - حفظ ملت و استقلال کشور 316
- و - توجه به جهت سیاسی مجالس سالار شهیدان 317
- ه - ایجاد وحدت کلمه و هماهنگی بین مردم 317
- ز - انقلاب اسلامی ثمره ی مجالس سالار شهیدان 318
- ح - برپایی مجالس سیدالشهدا مکتب عاشورا را همواره زنده نگه می دارد 319
- 3 ) ابعاد گوناگون نهضت عاشورا 320
- 4 ) حماسه سازی گریه 321
- الف - یک بُعدی نگری 322
- اشاره 322
- آسیب شناسی عاشورا 322
- ب - خنثی سازی تبلیغات دشمن 323
- ج - دوری از امور ناروا در مراسم عزاداری 324
- د - بهره برداری دشمن از مراسم عاشورا 325
- ه - شعارهای باطل در عزاداری و تفرقه افکندن 325
- توصیه به عزاداری و حفظ شعائر و آرمان های عاشورا 326
- از وصیت نامه سیاسی الهی امام راحل قدس سره 326
- عبرت های عاشورا 326
- نهضت عاشورا پیام ها و پیامدها 328
- اشاره 328
- اشاره 329
- 1 ) شهامت حسینی 329
- الف - پیام ها 329
- 2 ) ایثار حسینی 330
- 3 ) صبر حسینی 331
- 4 ) اندرز حسینی 332
- 5 ) اصلاح حسینی 333
- 6 ) لطف حسینی 334
- 8 ) خلوص حسینی 335
- 7 ) نماز حسینی 335
- 9 ) ارزش های حسینی 336
- ب - پیامدها 337
- اشاره 337
- 10 ) رسالت حسینی 337
- 2 ) امام حسین علیه السلام و انقراض سلسله ی اموی 339
- 1 ) امام حسین علیه السلام و احیای اسلام 339
- 3 ) امام حسین علیه السلام و اصلاحات 341
- 4 ) امام حسین علیه السلام و قیام های خونین 342
- 5 ) امام حسین علیه السلام و اسلام شیعی 344
- 6 ) امام حسین علیه السلام و همایش های ماندگار 344
- نقش عاشورا در بین ملت های جهان 346
- اشاره 346
- فرهنگ آفرینی نهضت عاشورا 347
- اشاره 349
- 1 ) عاشورا گرایی در کارائیب منطقه ی دریایی کارائیب، منطقه ی وسیعی است که شامل مناطق و جزایر بسیاری 349
- درس های عاشورا در گستره ای جهانی 349
- 2 ) تأثیرات مثبت عاشورا در روسیه 352
- عاشوراگرایی، مانعی بر سر راه کمونیسم افراطی 354
- 3 ) نقش عاشورا گرایی در هندوستان 355
- بهره وری رهبران هندی از موج عاشوراگرایی در استقلال هند 358
- 4 ) تأثیرات نهضت عاشورا در استقلال پاکستان 359
- 5 ) موج آفرینی عاشورا در لبنان 362
- 6 ) تأثیرات سازنده ی عاشورا در چین 363
- عاشورا در میان ملت های دیگر 365
- دیدگاه شخصیت های علمی و سیاسی جهان درباره ی امام حسین علیه السلام 368
- اشاره 372
- عبرت های عاشورا در نگاه بلند رهبری 372
- عبرت 374
- عبرت های عاشورا 377
- چرایی پیدایش حادثه ی عاشورا 378
- تغییراتی در خواص جامعه 379
- دگردیسی فکری در عوام 381
- مسؤولیت خواص و عوام 382
- عملکرد خواص در صدر اسلام 384
- عوامل سقوط خواص و عوام 385
- اشاره 385
- 2 ) دنیاطلبی 386
- 1 ) دور شدن از یاد خدا و پیروی از شهوات 386
- 3 ) بی تفاوتی پیروان حق 387
- 4 ) ترس 388
- نقش خواص در پیدایش حادثه ی کربلا 388
- انقلاب اسلامی ایران و عبرت های عاشورا 390
- بخش پنجم: عاشورا پژوهی 394
- اشاره 394
- درآمد 395
- رویکردی جامعه شناسانه و نو پدید در عاشورا پژوهی 395
- اشاره 395
- 1 ) «شهید جاوید حسین بن علی علیه السلام » از نعمت اللّه صالحی نجف آبادی، نشر مؤسسه ی خدمات فرهنگی رسا 398
- 2 ) «حسین وارث آدم»، از دکتر علی شریعتی، انتشارات قلم 400
- 3 ) «حماسه ی حسینی» از استاد شهید مطهری، انتشارات صدرا 401
- 4 ) «پس از پنجاه سال پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین علیه السلام »، اثر دکتر سید جعفر شهیدی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی 402
- 5 ) «قیام جاودانه (سخنی چند پیرامون عاشورا و آفاق آن)»، محمد رضا حکیمی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی 404
- 7 ) مجموعه مقالات کنگره ی بین المللی امام خمینی و فرهنگ عاشورا، مؤسسه ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی قدس سره 405
- 6 ) «خورشید شهادت»، پژوهشکده ی علوم انسانی دانشگاه امام حسین علیه السلام 405
- 8 ) «جامعه شناسی قیام امام حسین علیه السلام و مردم کوفه»، عمادالدین باقی، نشر نی 406
- نگاهی انتقادی به کتاب «پس از پنجاه سال». دکتر شهیدی پیرامون قیام امام حسین علیه السلام 409
- درآمد و معرفی 409
- نقد و بررسی 411
- نگاه جامعه شناسانه 412
- منابع پژوهش استاد 413
- شباهت به عقاد 414
- نظریه ی اصلی کتاب 417
- رابطه ی سیاست و دیانت 421
- بیچاره کوفیان! 422
- مظلومیت حضرت مسلم علیه السلام 424
- خوش بینی نسبت به زیاد بن ابیه 428
- توصیف آثار عاشورایی 431
- ضمائم 453
- اشاره 453
- فهرست آیات 454
- فهرست اعلام و اشخاص 456
- فهرست کتاب ها 467
- فهرست مکان ها 474
- فهرست واژگان 478
- منابع و ماخذ 491