سوژه های سخن 9 : اسلام حسینی - اسلام یزیدی صفحه 51

بر اساس آیات شریفه قرآن(1) به هر اندازه که قدرت دارد، تکلیف دارد. مثلا کسی که نمی تواند نماز را ایستاده بخواند، نماز را نشسته می خواند و کسی که نمی تواند نشسته بخواند، خوابیده می خواند. متأسفانه در جامعه دینی آسیبی وجود دارد که می گوید وقتی قدرت برای انجام تکلیف کامل را نداری، دیگر مکلف نیستی و تکلیف از دوشت برداشته می شود؛ در حالی که اگر انسان نتواند تکلیف کامل را انجام دهد، باز به اندازه ای که قدرت دارد، مکلف است و تکلیف از دوشش برداشته نمی شود. انسان تکلیف گرا، همیشه خود را موظف به انجام تکلیف می داند و زمانی نیست که خود را رها ببیند. قرآن کریم به همه مسلمانان توصیه می کند: اگر من بخواهم به شما فقط یک توصیه بکنم که جامع همه خوبی ها باشد می گویم: «قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَهٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَی وَفُرَادَی (2)

بگو: شمارا تنها به یک چیز اندرز می دهم، و آن اینکه دو نفر دو نفر یا یک نفر یک نفر برای خدا قیام کنید.»

حضرت امام خمینی در سال 1323 (ه.ش) در صدر اولین بیانیه ای که بر ضد نظام پهلوی صادر می کنند، این آیه شریفه را می نویسند و بدین وسیله نقطه آسیب جامعه را به اطلاع همه می رسانند و تکلیف گرایی را به عموم مردم یادآور می شوند.(3) این در حالی بود که نظام ظالم پهلوی در اوج قدرت بود و به مخیله کسی خطور نمی کرد که این اندرز الهی(4) بتواند به ظهور قدرت ولایی و الهی جمهوری اسلامی ختم شود.

این همان درسی ست که امام خمینی قدس الله نفسه الزکیه از امام سجاد علیه السلام آموخته اند که در شدت تهدید و تحریم و در هر شرایطی برای خود تکلیفی را مسلم می دانستند. از آن جمله می توان به خطبه های حضرت در کوفه و شام (5)و انجام وظیفه هدایت مردم، در زمان خفقان شدید، بعد از شهادت امام حسین علیه السلام اشاره کرد. لذا در جامعه مطلوب، اصل وجود تکلیف برای همه کسانی که شرایط تکلیف را دارند، در بعد شخصی و اجتماعی، امری مسلم است و کسی خود را تماشاچی و بی تفاوت نمی داند.

ب) تشخیص نوع تکلیف

در جامعه مطلوب و تکلیف گرا، مردم علاوه بر اینکه خود را درباره اصل تکلیف، مسئول می دانند، در مورد تشخیص نوع تکلیف نیز، خود را با دین تطبیق می دهند.

1- بقره، 286 و طلاق، 7.
2- سبأ، 46.
3- صحیفه امام، ج 1، ص 21.
4- قل إنما أعظکم بواحده أن تقوموا لله مثنی و رادی. سباء، 46.
5- اللهوف علی قتلی الطفوف ، ترجمه فهری، النص، ص 1.