- مقدّمه مترجم 1
- مقدّمه مؤلف 3
- کلمه عاشورا در لغت عرب: 6
- بخش اوّل: مقدّمه 6
- اشاره 6
- عاشورا و ریشههای روائی آن: 8
- آراء فقهای امامیّه 11
- آیا به روز نهم محرم عاشورا میگویند یا به روز دهم: 11
- اشاره 11
- آراء اهل سنّت: 12
- روزه عاشورا قبل از نزول روزه ماه رمضان چه حکمی داشت؟ 12
- آراء فقهای امامیّه: 13
- اشاره 13
- آراء فقهاء اهل سنّت: 14
- آیا پیامبر اکرم روزههای یهود را تائید میکرد؟ 15
- اشاره 16
- نقد: 16
- آیا یهود در روز عاشورا روزه میگرفتند: 17
- اشاره 24
- بخش دوّم: حکم شرعی روزه عاشورا 24
- حکم شرعی روزۀ گرفتن در روز عاشورا چیست؟ 25
- اشاره 25
- روایات منقوله از طرق امامیّه که مفادشان نهی از روزۀ عاشورا دارد: 26
- [1- روایات منقوله از طرق امامیّه] 26
- [ب روایت زرارة] 26
- [الف روایت من لا یحضره الفقیه] 26
- [ج روایت نجبة بن حارث عطار] 27
- اشاره 28
- [د روایت ابان از عبد الملک از ابا عبد الله علیه السلام] 28
- تحقیق در سند روایت: 29
- [ه روایت جعفر بن عیسی از امام رضا علیه السلام] 30
- اشاره 30
- مناقشه در سند 31
- سخنی از قطیفی: 32
- [ل- روایت عبید بن زراره] 33
- [خ- روایت از امالی طوسی] 33
- [ی روایت عبد اللّه بن سنان] 34
- [ق- روایت سعید بن مسیّب از سعد] 35
- پاورقیها: 35
- تحقیق در روایاتی که از روزۀ روز عاشورا منع نمودهاند: 40
- اشاره 40
- نقد مرحوم علامه خوئی حول روایت مصباح: 43
- اما روایاتی که از طرق امامیه نقل شده و دلالت بر جواز روزه عاشورا دارد: 44
- [1- روایت ابی همّام از ابی الحسن علیه السلام] 44
- [3- روایت کثیر النواء از ابو جعفر علیه السلام] 45
- [2- روایت عبید اللّه بن میمون قدّاح از ابی جعفر از پدرش علیهما السلام] 45
- اشاره 45
- [4- روایت مسعدة بن صدقه] 46
- کثیر النواء کیست؟ 46
- [5- روایت حفص بن غیاث] 47
- [6 روایت زهری از علی بن الحسین علیهما السلام] 47
- [7- رایت جعفریّات] 48
- [8- روایت ابن عباس] 49
- [9- روایت صدوق] 49
- [10- روایت فقه الرضاء] 50
- [11- روایت دعائم الاسلام] 50
- [پاورقیها: 52
- امّا روایات: 58
- [1- روایت سالم از پدرش] 58
- اشاره 58
- 2- روایاتی که دربارۀ روزه روز عاشورا از طرق اهل سنّت نقل شده است: 58
- اشاره 59
- [3- روایت هشام بن عروة از پدرش از عایشه] 59
- [2- روایت عروة بن زبیر از عایشه] 59
- آراء و توضیحاتی در مورد حدیث: 60
- نقد سندی: 60
- [5- روایت حمید بن عبد الرحمن بن عوف] 63
- نقدی بر دلالت و سند حدیث: 64
- اشاره 64
- [6- روایت ابن عباس] 64
- [7- روایت ابو موسی] 66
- [8- روایت ابن عباس] 67
- اشاره 68
- اما نقد سندی: 68
- امّا نقد دلالی: 68
- [9- روایت عبد اللّه بن مسعود] 69
- [10- روایت عروة از عایشه] 70
- [11- روایت سلمة بن الاکوع] 71
- [12- روایت ابی قتاده] 72
- [13- روایت اسود بن یزید] 72
- [16- دستور عمر بن خطاب به روزه عاشورا] 73
- [14- روایت جابر بن سمرة] 73
- [15- روایت قیس بن سعد بن عباده] 73
- [17- روایت عبد الله بن عباس] 74
- اشاره 75
- نقد سندی: 75
- [19- روایت عبد اللّه بن عمر] 75
- [18- روایت ابن عباس از رسول خدا ص] 75
- [22- روایت از بعضی از زنان پیامبر- ص] 76
- [21- روایت ابن عبّاس] 76
- [20- روایت ابن عمر که وی از رسول خدا ص] 76
- [24- ایضا از ابن عبّاس] 77
- [23- ابن عباس بدون اسناد به پیامبر- ص] 77
- [26- فتوای علی ع به روزه روز عاشورا] 77
- [25- دستور پیامبر صلّی اللّه علیه و اله و سلّم به روزه روز عاشورا] 77
- [28- روایت ابو سعید خدری] 78
- [27- عمار و روزه روز عاشورا] 78
- [30- روایت عبد اللّه بن عمر از رسول خدا- ص] 79
- [29- روایت دختر رزینة خادمۀ رسول خدا ص] 79
- [31- روایت صاحب لئالی مرفوعا از ابن عباس مرفوعا] 81
- پاورقیها: 81
- بخش سوّم [نقل نظریات فقهاء امامیّه و اهل سنّت] 90
- اشاره 90
- دلیل کسانی که قائل به حرمت روزه روز عاشورا هستند: 96
- قائلین به استحباب روزۀ روز عاشورا: 97
- استحباب روزه روز عاشورا بر وجه اندوه و ناراحتی: 98
- سخنان کسانی که قائل به کراهت روزۀ روز عاشورا هستند 110
- آراء فقهاء اهل سنّت: 111
- بخش چهارم: دروغها و دیدگاهها 120
- اشاره 120
- برخورد اهل بیت علیهم السّلام با اینگونه از سخنان دروغین: 130
- اصرار بر یک مطلب باطل: 136
- عاشورا عید امویها 139
- معاویه عاشورا را روز عید اعلان نمود. 143
- وظایف مؤمنین در شب و روز عاشورا: 144
- 1- زیارت حسین علیه السلام در شب و روز عاشورا: 145
- اشاره 145
- [اما در شب عاشورا] 145
- 2- احیاء شب عاشورا به جهت همدردی با اهل بیت علیهم السّلام: 147
- اشاره 147
- اما فضیلت احیاء شب عاشورا: 147
- امّا روز عاشورا: که دارای اعمال و تکالیفی هست که به بعضی از آن اشاره مینمائیم. 148
- 1- اظهار حزن و اندوه: 148
- 2- برپائی عزا: 149
- 3- دست برداشتن از کارهای شخصی: 150
- 5- نفرین در حق ظالمین: 150
- 4- امساک از طعام: 150
- 6- دعاء به فرج: 151
- 8- پوشیدن لباس سیاه: 152
- 7- زیارت شهداء در روز عاشورا: 152
- پاورقیها: 153
مقدّمه مترجم
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ
: الحمد للّه و الصلاة و السلام علی رسول اللّه، و علی آله آل اللّه، لا سیّما علی المهدی بقیّة اللّه.
وَ إِذْ قُلْنٰا لَکَ إِنَّ رَبَّکَ أَحٰاطَ بِالنّٰاسِ وَ مٰا جَعَلْنَا الرُّؤْیَا الَّتِی أَرَیْنٰاکَ إِلّٰا فِتْنَةً لِلنّٰاسِ وَ الشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِی الْقُرْآنِ وَ نُخَوِّفُهُمْ فَمٰا یَزِیدُهُمْ إِلّٰا طُغْیٰاناً کَبِیراً- 60 اسراء- به یادآور زمانی را که به تو گفتیم: پروردگارت احاطه کامل به مردم دارد و ما آن رویایی را که به تو نشان دادیم، فقط برای آزمایش مردم بود. همچنین شجره ملعونه را که در قرآن ذکر کردهایم ما آنها را بیم دادهایم اما جز طغیان عظیم چیزی بر آنها نمیافزاید.
در این آیه شریفه، خداوند تبارک و تعالی، جریان فکری خطرناک را هشدار میدهد که این جریان فکری، در تضاد کامل با تعالیم پیامبر- صلی اللّه علیه و اله و سلّم و ائمه علیهم السلام قرار دارد، که بر طبق آیه، این جریان خطرناک وسیلهای برای آزمایش مردم قرار داده شد. مردمانی که عصر رسالت نبیّ مکرّم را درک کرده و اسلام ناب که شائبۀ هیچگونه التقاطی در آن نیست، دریافت نمودند. و پیامبر در آخرین روزهای عمر شریف خود تمام آنچه را که میبایست به مردم ابلاغ نماید، انجام داد، و مردم کاملا میدانستند که بعد از رحلت آن حضرت معالم دین خود را از چه کسی اخذ کنند، در آیه شریفه فوق، خداوند رویا را بیان نکرده که چه بود. و نیز آیه بیان نکرده که مراد از شجره ملعونه در قرآن چیست که خدا آن را آزمایش مردم قرار داده است و از طرفی در قرآن شجرهای نیامد. که خداوند اسمش را برده و بعد آن را لعنت کرده باشد. امّا آنچه که با دقت در فقره دوّم آیه بدست میآید،
روزه عاشورا سنتی نبوی یا بدعتی اموی، مقدمه، ص: 2
این است که شجرهای که در قرآن معنی شده، هماکنون در میان لعن شدگان قرار دارد چرا که فرموده: و الشجرة الملعونة فی القرآن و ظاهر آن فعلیت را میرساند. حال چه چیزهائی در قرآن مورد لعن قرار گرفتند: 1- ابلیس 2- یهود 3- مشرکان 4- منافقان و مردمان دیگر که مثلا با کفر از دنیا میروند و یا آیات خدا را کتمان و یا خدا و رسول او را آزار میکنند.
و نیز وقتی به کلمه شجره توجه کنیم متوجه میشویم که شجره علاوه بر درختهایی که ساقه دارند به ریشههائی که از آنها شاخههای فرعی جوانه میزند نیز اطلاق میشود. (مانند ریشههای مذهبی و اعتقادی. در لسان العرب آمده که وقتی میگویید: فلانی از شجره مبارکه است معنایش این است که ریشه دودمان مبارکی دارد پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در بسیاری از موارد فرموده است: من و علی از شجره واحد هستیم. حال وقتی در آیات خداوند تبارک و تعالی خوب تفکر کنیم، روشن خواهد شد که منظور از شجره ملعونه، یکی از اقوام ملعونهای هستند که یک ریشه منشعب شده و نشو و نما کردهاند و مانند یک درخت شاخه زده و امت اسلام به وسیله آن آزمایش شده و میشوند. این صفات که شجره باشند به یکی از سه گروه تطبیق میشود 1- مشرکان 2- منافقان 3- اهل کتاب از شواهد به دست میآید که آنها ریشه دارند و دارای شاخه هستند با تناسل و زاد
روزه عاشورا سنتی نبوی یا بدعتی اموی، مقدمه، ص: 3