روزه عاشورا سنتی نبوی یا بدعتی اموی صفحه 67

بنابراین مفاد حدیث آن است که یهود این روز را عید می‌شمردند، و حال آنکه این مفاد مناقض با حدیث سابق است که حضرت مشاهده نمود که یهود روزه می‌گرفتند.

روزه عاشورا سنتی نبوی یا بدعتی اموی، ص: 89

و همین درک را قسطلانی از حدیث بخاری دارد، اینکه از پیامبر نقل شده: شما این روز را روزه بدارید، مراد مخالفت با یهود است. لذا، انگیزه پیامبر از دستور دادن به روزه روز عاشورا در این حدیث، با انگیزۀ ایشان در روایتی که از ابن عباس نقل شده، مختلف است. چرا که در حدیث ابن عباس، انگیزه موافقت با یهود مدینه بوده که چون خداوند تعالی موسی علیه السلام را نجات داد، از باب شکر روزه بگیرند. (30)

از این نقد دلالی جوابهائی دادند که مثل جوابهای سابق، معنای درستی را بهمراه ندارد مثلا گفتند: 1- لازمۀ عید بودن روز عاشورا نزد یهود، افطار در آن روز نیست چون احتمال دارد که روزه روز عید، نزد آنان، جایز بوده باشد.

2- یهودیانی که رسول خدا- صلّی اللّه علیه و اله و سلّم با آنها مخالفت نمود، غیر از یهود مدینه بودند، چون رسول خدا موافق با یهود مدینه در این مسئله بودند …

در حالی که این توجیهات آبکی نمی‌تواند آن تضاد و تهافت بین دو روایت را بر طرف کند، چون مفاد روایت اوّل، روزه یهود در روز عاشوراست و مفاد روایت دوم، افطار است …

امّا نقد و مناقشه در سند: 1- در سند فردی بنام قیس بن مسلم جدلی عدوانی هست،

روزه عاشورا سنتی نبوی یا بدعتی اموی، ص: 90

که وی را مرحبۀ می‌دانند. (31) 2- و نیز در سند فردی بنام ابو موسی اشعری واقع شده که حذیفة بن یمان به او نسبت نقاق داده است (32) و همچنین وی مخالف علی بن ابیطالب علیهما السلام بود. (33)

[8- روایت ابن عباس]