روزه عاشورا سنتی نبوی یا بدعتی اموی صفحه 97

2- علامه مجلسی می‌گوید: خلاصه سخن آنکه: احتیاط ترک روزه روز عاشورا به طور مطلق می‌باشد. (15)

3- مرحوم خوانساری در جامع المدارک می‌نویسد: امّا استحباب روزۀ روز عاشورا به خاطر روایتی هست که عبد الله بن میمون قداح از جعفر از پدرش علیه السلام نقل کرده که آن حضرت فرمود: روزۀ روز عاشورا کفّاره یک سال- گناه- می‌باشد. و مصنّف و جماعتی از فقهاء روایت را به روزه بخاطر حزن و اندوه بر مصیبتی که بر سیّد شباب اهل بهشت وارد آمده، قید زدند. که این روزه از باب تبرک و شکر که جزء اعمال بنی امیه و پیروان لعنتهم اللّه تعالی، آنها می‌باشد، نیست و لذا، شیخ مفید و شیخ طوسی- قدس سرّهما- بین روایت فوق و روایاتی که متضمّن نهی از روزه روز عاشوراست مثل صحیح زرارة و محمد بن مسلم جمع کردند.

روایت زراره و محمد بن مسلم این است که این دو بزرگوار از امام باقر علیه السلام در مورد روزه روز عاشورا از ماه محرم سئوال نمودند، حضرت فرمود: عاشورا روزی هست که حسین محاصره شد … و بعضی از متأخرین از متأخرین، به خاطر ترجیح نصوصی که نهی از روزه روز عاشورا داشت، یقین به حرمت پیدا نمودند. و روایات دالّ بر استحباب را حمل بر تقیّه نمودند. و ظاهرا همین نظری که متأخرین از متأخرین ابراز نمودند، و با توجه به روایت عبد الله بن سنان از امام صادق علیه السلام، به واقع نزدیکتر است.

روزه عاشورا سنتی نبوی یا بدعتی اموی، ص: 127

که راوی فوق می‌گوید: روز عاشورا بر امام صادق علیه السلام، وارد شدم، و حضرت را در حالی که رنگ صورتش تیره شده بود، ملاقات نمودم … و مشخص هست که روزه که این فرد به عنوان تبرک نبوده است. (16) 4- استاد وحید خراسانی می‌گوید: روزه گرفتن در روز عاشورا بنابر احتیاط واجب، جایز نمی‌باشد. (17)

قائلین به استحباب روزۀ روز عاشورا:

مرحوم سیّد خوئی بعد از آنکه روایات مانعة را ضعیف دانست و مدعی شد که این روایات از حیث سند، منقّه نیست و اینکه صحیحه زراره و محمد بن مسلم، متضمن هیچ‌گونه نهی‌ائی نمی‌باشند و بلکه نهایتا می‌گویند روزه روز عاشورا متروک و منسوخ شده که شاید در سابق واجب بوده، و بعدها، روزه ماه رمضان جایگزین آن شد، فلذا دلالت بر نفی استحباب هم ندارد، می‌گوید: امّا نفس روزه گرفتن در این روز، از باب قضاء یا استحباب مخصوصا از روی حزن و اندوه، شکی در جوازش نیست و حتی کراهت هم ندارد، چه بسا از اینکه بخواهد حرام باشد. ایشان پیش از این مطالب می‌گوید:

امّا روایاتی که متضمن امر و استحباب روزه گرفتن در این روز می‌باشد، بسیارند، مانند صحیحه قدّاح … و موثّقه مسعدة بن صدقه … که نظریه استحباب را مساعدت می‌نماید

روزه عاشورا سنتی نبوی یا بدعتی اموی، ص: 128

علاوه بر آن، روزه گرفتن در این روز، همراهی و همدردی با اهل بیت وحی می‌باشد که در این روز، بخاطر تشنگی و گرسنگی توان خود را از دست داده بودند و دردها و مصیبت‌های بزرگی بر آنان وارد شد که افهام و اوهام، از درکش عاجزند. لذا، اقوی، روزه گرفتن در این روز فی نفسه، استحباب دارد. بله، اگر روزۀ این روز به عنوان تیّمن و تبرّک و فرح و سرور که ارازل و اوباش آل زیاد و بنی امیه- خذلهم اللّه تعالی فی الدنیا و الآخره- بجای می‌آورند، باشد، حتی اگر یک روایت هم در جهت تحریم وارد نشده باشد، هیچ اشکال و اختلافی در حرمت روزۀ آن روز نیست. و بلکه روزه آنچنانی از بزرگترین محرماتی هست که از پلیدی فاعل آن، خبر می‌دهد. و چنین فردی در دین و مذهبش، خلل وارد کرده و از یاران و پیروان مورد لعن در زیارت عاشورا گردیده است. لذا در این مطلب هیچ شک و شبهه‌ای نیست امّا خارج از بحث می‌باشد. (18)