- گفتار اول: ظهور ائمه معصومین برای بشر 4
- اشاره 4
- گفتار دوم: صحیفه سجادیه و فرهنگ دعای شیعی 7
- اشاره 7
- اشاره 8
- اشاره 8
- اشاره 17
- گفتار سوم: تحلیل زبان دعا 17
- اشاره 18
- اشاره 18
- اشاره 51
- اشاره 72
- اشاره 86
- اشاره 91
- اشاره 97
- گفتار چهارم: فرهنگ تدوین کتاب دعا 97
- گفتار پنجم: تعلیم و تربیت و زبان دعا 100
- اشاره 100
- گفتار ششم: تبلیغ و مبارزه با زبان دعا 104
- اشاره 104
- اشاره 114
- گفتار هفتم: نفرین و زبان دعا 114
- اشاره 115
- منابع 118
اشاره
امام سجاد(ع) به اقتضای زمان خود متظاهر به ظهور دعا و نیایش شدند و با این ظهور، قسمتی از فرهنگ تشیع را برای تمام دوران حیات شیعه بلکه مسلمین تثبیت کردند. این ظهور باید توسط یکی از اوصیاء الهی به گونه ای که تمام ابعاد آن را احیاء، روشن و تثبیت شود متجلی می شد. خداوند امام سجاد(ع) را مأمور تجلی به این جلوه نمود. پیامبر(ص)، علی (ع)، فاطمه زهرا(ع)، و امام حسن و امام حسین(علیهما السلام) بلکه جمیع پیامبر سلف ظهور به جلوه ی دعا داشتند، اما ظلمات و مهلکات زمانه آن ظهورات را به محاق کشانده بود و این امام سجاد(ع) بود که حقیقت دعا را احیاء و برای همیشه تثبیت نمود، از همین رو می توان ادعا کرد ظهور حضرت زین العابدین(ع) به شکل دعا و تهجد فقط به علت تحمیل زمانه نبود، بلکه حکمت الهی و رسالات الله چنان اقتضایی داشت.
ابن جوزی از دانشمندان اهل سنت اعتراف می نماید که امام علی بن الحسین(ع) نسبت به امت اسلامی در باب دعا و کیفیت انشاء سخن و گفتگو با خدا و عرض حوایج به پیشگاه او حق تعلیم دارد، چه آنکه اگر نبود آن امام و تعلیماتش، مسلمانان نمی دانستند که چگونه باید با خدا سخن بگویند و با چه بیان اظهار نیاز به درگاهش بنمایند... (1).
1-2- ضرورت دعا در حیات انسانی
اشاره
برای تبیین اهمیّت نقش صحیفه سجادیه و ظهور خاص امام سجاد(ع) و اثبات این نکته که صحیفه سجادیه ناشی از حکمت بالغه الهی و رسالات الله بوده و شرایط زمانه جزو علل ناقصه بلکه علت معدّه بوده است، ناگزیریم به ضرورت دعا در حیات انسانی اشاره ای داشته باشیم، زیرا راز تأسیس مکتب دعای شیعی به ویژه توسط امام سجاد(ع) در ضرورت حضور دعا در نهاد زندگی بشر و معنادار شدن آن نهفته است.
1- نجفی مرعشی، مقدمه صحیفه سجادیه.
1-1-2- دلیل تاریخی