بر امام سجاد علیه السلام چه گذشت؟ صفحه 122

محمد و آل محمد بیزارم. [109].

سرزمین شام از وقتی که به تصرف مسلمانان درآمد، فرمانروایی چون خالد پسر ولید و معاویه پسر ابوسفیان را بخود دید. مردم این سرزمین نه صحبت پیغمبر را دریافته بودند و نه از قوانین قرآن و اسلام بهره ای برده بودند. در نتیجه مردم شام کردار معاویه پسر ابوسفیان را سنت مسلمانی می پنداشتند و چون صدها سال رژیم امپراتوران روم بر آنان بود، سیرت حکومتهای سفیانیان را عادلتر از حکومت های پیشین می دیدند. [110].

یعقوبی می نویسد: از

امام باقر علیه السلام پرسیدند، چرا پدرت فرزندان بسیار نداشت.

حضرت فرمود: تعجب می کنم که من چگونه متولد شدم. پدرم در شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند.

خادم حضرت می گوید: نه در شب برای او رختخوابی گستردم و نه در روز برای او سفره ای نهادم.

روزی جابر به دیدن حضرت سجاد علیه السلام آمد و عرض کرد:

ای فرزند رسول خدا! نمی دانی خدا بهشت را برای شما و دوستداران شما و دوزخ را برای دشمنان شما آفریده است؟ این چه رنجی است که بر خود هموار می کنی؟ و خدا را اینچنین به سختی می افکنی؟ امام سجاد علیه السلام فرمودند: ای یار رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نمی دانی که پروردگار گناهان رسول خدا را بخشید با این همه او کوشش خود را در عبادت از دست نداد و چندان خدا را عبادت کرد که ساق های او ورم کرد. گفتند تو چنین می کنی و خدا گناهان پیشین و واپسین تو را بخشیده است، پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: آیا بنده ی سپاسگزاری نباشم؟

جابر چون دید نمی تواند با چنین سخنانی امام سجاد علیه السلام را از رنج عبادت باز دارد گفت: پیغمبر خود را هلاک مکن! تو از خاندانی هستی که مردم به وسیله ی

آنها بلا را از خود دور می سازند و از خدا رحمت می طلبند؟ امام سجاد علیه السلام فرمود: من به راه پدرانم می روم. [111].

شهادت امام سجاد

امام زین العابدین علیه السلام در اول سال 95 به علت سمی که به دستور ولید با سعایت برادرش هشام به آن حضرت دادند به شهادت رسیدند و آن حضرت را در بقیع دفن نمودند. آن حضرت سی و پنج سال پس از

شهادت پدرش زندگی نمود و شیعیان را امامت نمود.

امام صادق علیه السلام فرمود: عمر امام سجاد علیه السلام پنجاه و هفت سال بود، و وفات آن حضرت در سال نود و پنج واقع شد. و بعد از امام حسین علیه السلام سی و پنج سال زندگی نمود.

امام سجاد علیه السلام در هنگام وفات خویش، همه ی فرزندان خود را جمع نمود و از میان همه ی فرزندان خود، محمد بن علی علیه السلام را وصی خود قرار داد. و او را «باقر» نامید و بقیه ی فرزندان را به اطاعت از او فرمان داد.

پاورقی

[1] کمال الدین / ص 257.
[2] تاریخ طبری.
[3] مرات العقول / ج 2 / ص 399.
[4] مجمع البیان / ج 3 / ص 424.
[5] مناقب / ابن شهر آشوب.
[6] مناقب / ابن شهر آشوب.
[7] عباد بصری از علمای اهل سنت است که در میان مردم دارای نفوذ بود.
[8] توبه / 110.
[9] توبه / 112.
[10] وسائل الشیعه / مناقب / ابن شهر آشوب.
[11] تاریخ طبری / ج 7 / ص 6.
[12] تذکره الخواص / سبط بن جوزی / ص 163.
[13] مناقب ابن شهر آشوب / ج 2 / ص 175.
[14] مروج الذهب / مسعودی / ج 3 / ص 122.
[15] به کتاب «بر امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام چه گذشت» مراجعه شود.
[16] مروج الذهب / ج 3 / ص 81 - ماهیت قیام مختار - النجوم الزاهره / ج 1 / ص 164.
[17] شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید / ج 1 / ص 326.
[18] شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید / ج 20 / ص 102.
[19] تاریخ ابن اعثم / ج 6 / ص 252.
[20] تاریخ ابن

اعثم / ج 6 / ص 240.

[21] بلاذری / ج 5 / ص 197.
[22] مقاتل الطالبین ص 65.
[23] به کتاب «بر امیرمؤمنان علی علیه السلام چه گذشت» مراجعه شود.
[24] به کتاب «بر امیرمؤمنان علی علیه السلام چه گذشت» مراجعه شود.
[25] ابن اثیر می نویسد: سلیمان از کسانی بود که برای امام حسین علیه السلام نامه ی دعوت به کوفه نوشت ولی وقتی که امام حسین علیه السلام به طرف کوفه آمد، او و افراد دیگر از یاری امام حسین علیه السلام سر بر تافتند ولی پس از شهادت امام حسین علیه السلام پشیمان شدند.
[26] بقره / 54.
[27] تاریخ طبری / ج 5 / ص 580.
[28] اخذ الثار /.ابن نما.
[29] شرح نهج البلاغه / ابن ابی الحدید / ج 1 / ص 110.
[30] بحار / ج 45 / ص 365.
[31] برای توضیح بیشتر به کتاب «بر امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام چه گذشت؟» مراجعه شود.
[32] ذخائر / ص 207.
[33] نفس المهموم / ص 313.
[34] امالی / شیخ طوسی.
[35] تاریخ طبری / ج 5 / ص 448.
[36] بحار / ج 45 / ص 333.
[37] بحار / ج 45 / ص 335.
[38] مروج الذهب / ج 3 / ص 74.
[39] رجال کشی / ص 125 و بحار الانوار / ج 45.
[40] جلاء العیون / مجلسی / ص 482.
[41] مائده / 24.
[42] شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید / ج 6 / ص 100.
[43] کمال الدین / صدوق.
[44] اصول کافی / ج 1 / کتاب الحجه.
[45] مروج الذهب / ج 3 / ص 116.
[46] وفیات الاعیان / ابن خلکان / ج 3 / ص 73.
[47] بحار الانوار / ج 11 / ص 26.
[48] انبیاء /
87.
[49] بحار الانوار / ج 11 ص 32.
[50] تاریخ ابوالفداء / ج 1 / ص 205.
[51] کامل / ابن اثیر / ج 4 / ص 536.
[52] البدایه و النهایه / ابن کثیر / ج 9 / ص 136.
[53] الامامه و السیاسه / ج 2 / ص 32.
[54] هود / 46.
[55] مرد ناپاک شکسته شده.
[56] انعام / 79.
[57] بقره / 115.
[58] طه / 55.
[59] طه / 121.
[60] انسان / 22.
[61] تحریم / 10.
[62] بقره / 260.
[63] نهج البلاغه.
[64] قصص / 18.
[65] بقره / 207.
[66] ص / 26.
[67] انبیاء / 79.
[68] ص / 35.
[69] قصص / 82.
[70] مائده / 116.
[71] نصیریه، ائمه را روح لاهو می دانند.
[72] بحارالأنوار / ج 11 / ص 92.
[73] شرح نهج البلاغه / ابن ابی الحدید / ج 11 / ص 43.
[74] روضه ی کافی / ص 245.
[75] تاریخ طبری.
[76] تاریخ طبری.
[77] تذکره الحفاظ / ذهبی / ج 1 / ص 109.
[78] آل عمران / 186.
[79] اعراف / 168.
[80] مریم / 59.
[81] جامع بیان العلم / ابن عبدالبر / ج 1 / ص 146.
[82] تاریخ الخلفاء / سیوطی / ص 246.
[83] الغارات / ابن هلال ثقفی.
[84] الغارات / ابن هلال ثقفی.
[85] الغارات / ابن هلال ثقفی.
[86] تاریخ تمدن / جرجی زیدان / ص 973.
[87] تاریخ تمدن اسلام / ج 4 / ص 747.
[88] بحار الانوار / ج 11 / ص 234.
[89] ابراهیم / 15.
[90] تبصره العوام.
[91] با اینکه بعضی از این ظالمان به دوره ی امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام بود به خاطر آشنا شدن با جو حکومتی زمان ناگزیر در اینجا ذکر شد.
[92] تحف العقول / ص 254.
[93] هود / 115.
[94] تحف

العقول / ص 258.

[95] رجال / طوسی / ص 81.
[96] به کتب من لا یحضره الفقیه از مرحوم صدوق و همچنین خصال شیخ صدوق و کتاب تحف العقول، مراجعه شود.
[97] مناقب علی بن ابیطالب علیه السلام / ص 393.
[98] ارشاد / شیخ مفید / ص 496.
[99] سفینه البحار (کلم) 493.
[100] کشف الغمه / ج 2 / ص 106.
[101] طبقات / ابن سعد / ص 158.
[102] کشف الغمه / ج 2 / ص 81.
[103] علل الشرایع / ص 231.
[104] کشف الغمه / ج 2 / ص 81.
[105] امالی / شیخ طوسی / ج 2 / ص 290.
[106] شوری / 22.
[107] اسراء / 26.
[108] احزاب 33.
[109] مقتل خوارزمی / ج 2 / ص 61.
[110] برای شناخت بیشتر روحیه ی مردم شام به کتاب «بر امیر مؤمنان علی علیه السلام چه گذشت» مراجعه شود.
[111] امالی / شیخ طوسی / ج 2 / ص 250.