- پیشگفتار 1
- مقدمه 2
- فصل اول: اجمالی از ولادت تا شهادت 3
- ولادت علی بن الحسین علیه السلام 3
- کنیه و القاب 4
- مکان ولادت 4
- همسر و فرزندان 7
- شهادت 11
- رسالت دینی و اجتماعی امام سجاد (ع) 11
- مدفن علی بن الحسین (ع) 12
- دوران امامت 13
- امامت علی بن الحسین - علیه السلام - 13
- دلایل امامت علی بن الحسین - علیه السلام - 14
- تصریح پیامبر اکرم - صلی الله علیه وآله - 14
- حدیث لوح 15
- تصریح علی بن ابی طالب - علیه السلام - 16
- تصریح حسین بن علی (ع) 16
- منحرفان از خط امامت راستین 17
- فرقه کیسانیه 18
- محمد حنفیه و مساله امامت 19
- شخصیت محمد حنفیه 19
- محمد حنفیه و رخداد عاشورا 23
- چگونگی پیدایش کیسانیه 24
- زمینه سیاس - اجتماعی پیداش (کیسانیه) 25
- مختار و کیسانیه 28
- تمایز قیام توابین و قیام مختار 30
- عقیده مختار درباره امامت علی بن الحسین (ع) 31
- روایاتی در مدح مختار 31
- روایاتی در مذمت مختار 34
- شخصیت مختار در نگاه امامیه 35
- انگیزه های سیاسی در شکل گیری کیسانیه 36
- فصل دوم: شخصیت معنوی و اجتماعی امام سجاد - علیه السلام 37
- امام سجاد (ع) در محراب عبادت و معنویت 37
- امام سجاد - علیه السلام - در آستانه نماز 39
- نماز امام سجاد (ع)، ابلاغگر پیام شهیدان 40
- علی بن حسین، سید الساجدین 40
- محو در جمال پروردگار 42
- علی بن الحسین (ع) واهتمام به حج 42
- رسیدگی به نیازمندان و تهیدستان 43
- کمک به محرومان، در نهان 44
- عفو و گذشت، در روابط اجتماعی 47
- تلاش در آزادی بردگان 49
- امام سجاد - علیه السلام -، از دیدگاه دیگران 51
- حماسه فرزدق 54
- شخصیت فرزدق 56
- متن قصیده فرزدق 58
- پیامهای قصیده فرزدق 63
- توضیح 64
- انگیزه فرزدق 64
- حماسه فرزدق، ثبت در دیوان ادب 65
- تحلیلی بر قصیده فرزدق 80
- نقد شبهات 81
- زندگی سیاسی امام سجاد - علیه السلام - 83
- فصل سوم: زندگی سیاسی امام سجاد - علیه السلام - 83
- ایفای مسئولیت، در اوج دشواریها 85
- از کربلا تا کوفه 86
- ورود به شهر کوفه 89
- سخنان آتشین امام سجاد با کوفیان 89
- در مجلس عبیدالله بن زیاد 97
- از کوفه تا شهر شام 100
- خط سیر قافله اسیران 101
- گذاری غمبار از شهر بعلبک 104
- ورود به شام، دشوارترین لحظه ها 107
- نخستین طنین حق در گوش شامیان 108
- خطبه علی بن الحسین - علیه السلام - 120
- بازتاب خطبه امام سجاد - علیه السلام - 125
- خطبه امام سجاد - علیه السلام - در آستانه ورود به مدینه 127
- امام سجاد - علیه السلام -، پس از واقعه کربلا 132
- موضع امام سجاد در برابر حکومتها 134
- افشاگری علیه دستگاه امویان 136
- اهتمام به امر به معروف و نهی از منکر 136
- ترغیب به جهاد و شهادت 137
- رهنمود به مبارزه پنهانی با جباران 138
- تشویق به شکیبایی و راز داری 139
- جهاد یا حج؟ 140
- زندگی امام سجاد؛ در ادامه خلافت یزید 141
- واقعه اسفبار حره 142
- امام سجاد در واقعه حره 146
- تحلیلهای نادرست! 148
- دومین تحلیل نادرست! 149
- امام سجاد، پناهگاه اهل مدینه 150
- یزید و هجوم به مکه 152
- فتنه عبدالله بن زبیر 153
- موضع امام سجاد در برابر ابن زبیر 155
- دوران معاویه بن یزید 158
- دوران مروان بن حکم 160
- انحطاط دینی و سیاسی مردم 161
- دوران عبدالملک مروان 162
- برخوردهای امام سجاد - علیه السلام - با عبدالملک 1- امام باقر - علیه السلام - یکی از برخوردهای امام سجاد - علیه السلام - با عبدالملک مروان را بازگو کرده می فرماید: 164
- دوران ولید بن عبدالملک 169
- عمر بن عبدالعزیز و آینده او از نظر امام سجاد علیه السلام 170
- شیوه امام در افشاگری علیه حاکمان ناصالح 172
- علم و دانش امام سجاد (ع) 173
- فصل چهارم: شخصیت علمی امام سجاد علیه السلام 173
- احکام و مسایل فقهی 175
- امام سجاد علیه السلام سرور فقیهان 176
- اسرار و دانشهای مکتوم 177
- اصحاب امام سجاد - علیه السلام - 180
- ممتازترین اصحاب امام سجاد - علیه السلام - 199
- ویژگیهایی از زندگی اصحاب امام سجاد - علیه السلام - 200
- یحیی بن ام الطویل 200
- سعید بن جبیر 201
- رشید هجری 204
- ابوخالد کابلی 206
- جابرن عبدالله انصاری 207
- سعید بن مسیب 207
- عامر بن واثله کنانی 209
- ابو حمزه ثمالی 210
- فقیهان اصحاب امام سجاد - علیه السلام - 213
- هشدار امام سجاد - علیه السلام - به عالمان 214
- نامه امام سجاد - علیه السلام - به محمد بن مسلم زهری 215
- مسئولیت عالمان 216
- همدمی باظالمان، جرمی بزرگ 216
- عالمان درباری اصلیلترین تکیه گاه ظالمان 217
- هشدار به عالمان دنیاگرا! 218
- لزوم توجه به انگیزه هوادارن 219
- راه نجات و بازگشت 220
- رساله حقوق 221
- فصل پنجم: جلوه هایی از درسهای امام سجاد - علیه السلام - 221
- جلوه هایی از درسهای امام سجاد - علیه السلام 221
- متن رساله حقوق 223
- حقوق الهی، پایه همه حقوق فردی و اجتماعی 223
- فراگیری و گستردگی دامنه حقوق 224
- فهرست حقوق اجتماعی 225
- حقوق در قلمرو کردار 229
- حقوق پیشوایان و مدیران 231
- حقوق رعیت و عناصر تحت سرپرستی 232
- حقوق خویشاوندان 235
- حق شریک 240
- حقوق طلبکاران 241
- حق معاشران 241
- حق داراییها و امکانات مادی 241
- حق مدعیان و شاکیان 242
- مقدمه 247
- صحیفه سجادیه 247
- استمداد از خداوند در ایفای حقوق 247
- مستدرکات صحیفه 248
- شرحهای نگاشته شده بر صحیفه 248
- سند و رجال صحیفه کامله سجادیه 251
- حدیث صحیفه 252
- گسترده معارف در صحیفه سجادیه 256
- هنر تبلیغ و هدایتگری 257
- توحید و شناخت خداوند 259
- باورهای اصولی، در صحیفه سجادیه 259
- مقدمه 259
- خداوند، خود معرف خویش 259
- خداوند بی ضد و بی شریک 260
- خداوند، یگانه و بی همتا 260
- اهمیتی اعتقاد به توحید 261
- صفات خداوند 261
- عدل الهی 262
- لطف و رحمت الهی 263
- علم و قدرت الهی 264
- عزت و بی نیازی خداوند 265
- تداوم خط رسالت در طول تاریخ 266
- ناتوانی انسان از وصیف کامل خداوند 266
- قرآن دلیل حقانیت پیامبر - صلی الله علیه وآله - 267
- پیامبر اسلام، خاتم پیامبران 267
- اصحاب راستین پیامبر - صلی الله علیه وآله - 267
- قرآن ملاک تشخیص حق 268
- قرآن شفابخش حقجویان 268
- قرآن فراتر از همه کتابهای آسمانی 268
- قرآن روشنگر، ظلمتها 268
- حقایق قرآن، نیازمند مفسری الهی 269
- امامان، گنیجه داران معارف قرآن 269
- فلسفه تداوم امامت 271
- فلسفه لزوم اطاعت از امام - علیه السلام - 271
- عارفان به مقام ائمه معصومین - علیه السلام - 271
- آرمانهای متعالی، در مکتب انتظار 272
- ارجمندی شیعه، در نگاه امام - علیه السلام - 272
- مناسبات امام و امت 275
- اتمام حجت خدا بر انسانها، زمینه مسئولیت آنان 276
- قیامت روز پاسخگویی به مسوولیتها 277
- بر پایی قیامت، لازمه عدل الهی 277
- فلسفه عدل الهی در نظام جزابخشی 278
- نظام کیفر و پاداش الهی، بدون ظلم 278
- مهلت الهی به مسؤ ولیت گریزان 279
- کارآیی شفاعت، در قیامت 279
- فلسفه مهلت خداوند به اهل عصیان 279
- شفاعت پیامبران برای امتها 280
- شفاعت اهل بیت - علیه السلام - برای پیامبران 281
- شفاعت صالحان، برای وابستگان خویش 281
- مراحل پیدایش و تکامل انسان 282
- شفاعت اعمال مؤمنان، برای آنان 282
- سیمای انسان و فضایل انسانی در صحیفه سجادیه 282
- نیروی انسانی متکی به خدا 283
- فلسفه آفرینش انسان 283
- انسان، همواره در معرض آزمون الهی 284
- قابلیتهای دوگانه انسان 284
- سرشت انسان، متمایل به صلاح 286
- انسان، بی حمایت خدا، متمایل به باطل 286
- معرفت، عالیترین موهبت الهی به انسان 287
- حق شناسی، ملاک انسانیت 287
- صفات ارزشی انسان 288
- خودسازی و صلاح جویی 288
- نیت و اندیشه نیک 289
- عزت و شرافت 290
- محبت و مودت اجتماعی 291
- تواضع در اوج عزت 291
- پرهیز از آزار دیگران 292
- رعایت حقوق اجتماعی و التزام به آنها 292
- حمایت و دستگیری از محرومان 292
- پرهیز از آفات زبان و گفتار 293
- پرهیز از نفاق و دورویی 293
- جهاد اکبر و پرهیز از شهوات 293
- مواضع سیاسی اجتماعی امام سجاد - علیه السلام -در صحیفیه سجادیه 294
- مقدمه 294
- افشاگری امام علیه غاصبان خلافت 297
- حمایت از مظلوم و مقابله با ظالم 298
- اهتمام امام به حفظ کیان سرزمینهای اسلامی 299
- ترغیب و تشویق به جهاد 300
- ارزش شهادت و مقام شهیدان 301
- بزرگداشت روحیه جهاد و نبرد با دشمنان اسلام 301
- اهداف والالی جهاد 302
- سخنی در پایان 302
- پی نوشت ها 302
- 1 تا98 302
- 98 تا189 314
- 190 تا288 324
- 289 تا 368 334
- 369 تا464 344
- 465 تا479 352
- 480 تا598 357
پیشگفتار
پس از حمد و ثنای خداوند منان و درود بر روان پاک و مقدس پیامبر گرامی اسلام و خاندان معصوم و بزرگوارش، این بنده امیدوارم به غفران الهی، سید هاشم رسولی محلاتی، از سال 50 به بعد به کسالت شدید کلیوی مبتلا شدم و پس از بستری شدن در بیمارستان و انجام عمل جراحی با خود عهد کردم چنانچه خدای بزرگ بر من منت نهاده سلامت کامل عنایت فرماید با توجه به مطالعه و سابقه و تجربه کاری که داشتم به کار تدوین زندگانی پر افتخار سراسر آموزنده ائمه معصومین علیهم السلام دست زنم. باشد تا از این رهگذر شمه ای از نعمتهای بزرگ الهی را سپاسگزارم کرده و خدمتی هر چند ناچیز به آستان مقدس موالیان خویش نموده و ذخیره ای اندک برای روز بازپسین تهیه کرده باشم...
بحمدالله، توفیق الهی نیز یاری کرد و زندگی رسول خدا (ص) و دخت گرامیش حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها؛ را در سالهای 50 تا
75 تدوین کرده به چاپ رساندم، ولی با پیروزی انقلاب اسلامی و مشاغلی که در این راه برایم پدید آمد ادامه کار دچار رکود و وقفه شد. با این حال، خدای منان توفیق خود را از این بی مقدار سلب نفرمود و با همه مشاغلی که داشتم به تدوین زندگانی سه معصوم بزرگوار دیگر - حضرت امیر المومنان - علیه السلام - و امام حسن - علیه السلام - موفق شدم و این آثار نیز به چاپ رسید.
در این خلال دوست پر تلاش و ارجمند و دانشمندان گرانمایه، حضرت حجه السلام و المسلمین آقای الهی، که خدمت به فرهنگ اسلامی و شیعه در وجود ایشان از مرز وظیفه گذشته به سرحد عشق رسیده است در سفرشان به قم به مناسبت برگزاری سمینار دارالقرآن، با این حقیر دیداری داشتند و از روی کرامت نفس و عنایت خاص خویش خدمت در گروه تاریخ اسلام بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی را به بنده بی بضاعت پیشنهاد فرمودند. پس از آن در سفری به مشهد به آستان قدس رضوی مشرف شدم و از نزدیک با اعضای محترم گروه تاریخ اسلام آشنایی پیدا کردم، آن عزیزان را اعوان و انصار خوبی برای همکاری در این زمینه یافتم، و به پذیرفتن دعوت جناب آقای الهی سلمه الله تعالی تشویق و دلگرم شدم. گروه تاریخ به پیشنهاد اینجانب، دست به کار تهیه مقدمات تدوین زندگانی بقیه ائمه معصومین علیهم السلام گردید.
در میان توفیقه بودند که پس از تهیه مقدمات تدوین زندگانی بقیه ائمه معصومین علیهم السلام آقای خداپرست دام توفیقه بودند که پس از تهیه و تنظیم فیشهای مورد
نیز به تدوین و تاءلیف آنهاست با سبک و شیوه ای که مد نظر بود مشغول شدند و در این راه زحمات فراوانی کشیدند - شکر الله سعیه المشکور.
متاسفانه به خاطر گرفتاریهای ایشان و نوساناتی که در پیدا شد مجددا ادامه کار دچار وقفه شد تا این که خدای سبحان نعمت غیر مترقبه دیگری را به یاری ما فرستاد و نویسنده توانا و ارجمند، حجه السلام جناب آقای ترابی انجام این مهم به عهده گرفتند، و الحق با قلم شیوا و توانمند خویش بخوبی و بیش از حد انتظار از عهده کار بر آمدند، کتابی را که در دست و پیش رو دارید تالیفات کرده و همه ما را مرهون زحمات خویش قرار دادند. خداوند بر توفیقات ایشان بیفزاید، و توفیق بهروری و استفاده از آن را به همه ما عنایت فرماید، و همچنان ما را تا پایان کار موفق و مشمول عنایات خاصه خویش قرار دهد.
سید هاشم رسولی محلاتی