امام باقر علیه السلام جلوه ی امامت در افق دانش صفحه 31

مؤمن وجود ندارد که در آن زمینه خودسرانه و به دلخواه خود عمل کنند (و حکم خدا را نادیده بگیرند)؛ زیرا اگر کسی از حکم خدا و رسول سرپیچی کند، به گمراهی آشکار افتاده است.

انتخاب الهی، دارای ملاک

در بسیاری از آیات قرآن مشیت و خواست خدا مطرح شده است؛ مثلا در آیه ای آمده است:

«ان الله یفعل ما یشاء» (1).

همانا خداوند، آنچه را بخواهد انجام می دهد.

معنای این گونه آیات، این است که هیچ قدرتی در برابر اراده ی خدا، نمی تواند عرض اندام نماید و خداوند آنچه را مصلحت بداند و اراده کند، تحقق خواهد یافت.

این، بدان معنا نیست که خداوند در خواسته ها و اراده های خود، ملاک ها و مصلحت ها را در نظر نمی گیرد؛ زیرا اگر مشیت، تصمیم، اراده، داوری و انتخاب های خداوند، بی حساب و بی ملاک بود، اصولا مسأله ی فرستادن پیامبران، انزال کتاب های آسمانی، تعیین برنامه و تکلیف برای انسان ها و تشویق آنان به تقوا و رعایت ارزش ها و عدالت و... ضرورتی نداشت، بلکه بی معنا بود؛ زیرا کسی که خود بدون ملاک حکم کند و رفتار نماید، چگونه از دیگران می خواهد که بر اساس قانون و اصولی ارزشی حرکت نمایند و زندگی کنند!

متأسفانه، بسیاری از آنان که در فهم قرآن و دین به آرای شخصی و علم محدود خود اکتفا کرده و از زلال معارف خاندان رسالت، خود را محروم ساخته اند، در تجزیه و تحلیل مفاهیم وحی گرفتار لغزش های هلاکت باری شده اند، که از آن جمله مسأله ی مشیت، اراده و گزینش هایی است که خداوند به خود نسبت داده است.

اینان در نتیجه ی محدودیت دانش و احاطه نداشتن بر مجموعه ی حقایق و معارف قرآن، چیزهایی را به خداوند نسبت داده اند که ساحت او مبرای از آن ها است.