امام باقر علیه السلام جلوه ی امامت در افق دانش صفحه 68

1- 126. نهج البلاغه، خطبه ی 153.

2- 127. این سخن علی (ع) اشاره ای دارد به بیان پیامبر (ص) که فرمود: «أنا مدینه العلم و علی بابها، فمن اراد المدینه فلیأتها من بابها».

اهداف قرآن نیز دور گشت.

اکنون امام باقر (ع) در زمانی که افزون بر نیم قرن از رحلت رسول اکرم (ص) گذشته و تنش های فکری و عقیدتی، شدت بیشتری یافته است، مجال می یابد تا با تشکیل حوزه ی عظیم درسی به تصحیح اندیشه ها بپردازد.

مبارزه با اندیشه ی خوارج

خوارج گرچه پس از جنگ نهروان به شدت تضعیف شدند، ولی با گذشت زمان به تجدید قوا پرداخته و هوادارانی یافته و بعدها به شورش ها و حرکت های اجتماعی دامن زدند.

یکی از میدان های رویارویی امام باقر (ع) با اندیشه های منحرف، موضعگیری ها و روشنگری های آن حضرت در رویارویی با عقاید و مشی خوارج بود.

امام باقر (ع) در برخی از تعالیم خود می فرمود: به این گروه مارقه (1) باید گفت: چرا از علی (ع) جدا شدید، با این که شما مدت ها سر در فرمان او داشتید و در رکابش جنگیدید و نصرت و یاری وی زمینه ی تقرب شما را به خداوند، فراهم می آورد.

آن ها خواهند گفت: امیرالمؤمنین (ع) در دین خدا حکم کرده است (یعنی در جنگ با معاویه حکمیت را پذیرفته است در حالی که نمی بایست شرعا حکمیت را بپذیرد).

به آنان باید گفت: خداوند در شریعت پیامبر حکمیت را پذیرفته و آن را به دو مرد از بندگانش وانهاده است. آنجا که فرموده: «فابعثوا حکما من اهله و حکما من اهلها ان یریدا اصلاحا یوفق الله بینهما». (2).

هرگاه میان زن و شوهر اختلافی رخ نمود که احتمال دارد به جدایی منتهی شود، به انگیزه ی ایجاد سازش و همدلی میان آن ها، یک مرد از جانب شوهر و یک مرد از جانب زن به عنوان حکم فرستاده شوند تا اگر بنای اصلاح باشد، خدا آنان را